На мяжы. Расія і ЗША за крок ад сутыкнення ў Сірыі: каментар эксперта

«Новая газета»

Якія прычыны рэзкага абвастрэння канфлікту ў Сірыі, які выльецца, на думку многіх назіральнікаў, сутыкненнем ваенных падраздзяленняў Расіі і ЗША? Якія ваенныя акцыі могуць распачаць ЗША і іх саюзнікі, каб «пакараць» Сірыю Асада — а заадно і Расію — за хіматаку ў горадзе Дума? Які можа быць адказ расійскага боку? На гэтыя пытаньні «Новай газеце» адказаў усходазнаўца, доктар палітычных навук Аляксандр Шумілін.

— Тое, што сёння адбываецца вакол Сірыі, пачалося з прыгарада Дамаска — Усходняй Гуты. Канфлікты там адбываліся рэгулярна, але паваротным момантам стала атака баевікоў на Дамаск месяц таму, падчас якой былі абстраляныя ўрадавыя кварталы.

Мабыць, менавіта тады было прынята рашэнне скончыць з Усходняй Гутай як з зонай дээскалацыі.

На працягу некалькіх месяцаў ва Усходняй Гуце не было іншых груповак, акрамя антыасадаўскіх. Тым не менш, яны супернічалі адзін з адным, уступалі ў сутычкі. Ёсць інфармацыя, што абстрэл Дамаска стаў вынікам менавіта гэтага раздраю.

• Тады было прынята рашэнне аб поўнай зачыстцы Усходняй Гуты.

• Зачышчаюць яна двума спосабамі: нападамі ўрадавых войскаў на зямлі і бамбаваннямі расійскай, а таксама сірыйскай авіяцыі. Задача тых, хто працаваў зверху, была — запалохаць, каб прымусіць мясцовае насельніцтва выступіць супраць баевікоў, абвінаваціўшы іх у сваіх пакутах і прымусіць пакінуць гэтыя месцы.

• Дзеля гэтага пазней былі пракладзены гуманітарныя калідоры. Паколькі баевікі з розных груповак перашкаджалі выхаду мірнага насельніцтва, спрабуючы выкарыстоўваць яго ў якасці жывога шчыта, трэба было стварыць сітуацыю, якая дазваляе людзей усё ж такі выратаваць. Для гэтага былі праведзены перамовы, і частка баевікоў таксама пачала выходзіць з розных гарадоў анклава.

• Горад Дума знаходзіўся пад кантролем найбольш жорсткай групоўкі. Яе кіраўніцтва высунула шэраг умоваў, не пагадзіўшыся з планам эвакуацыі мірных грамадзян, прапанаваным Цэнтрам прымірэння.

• Найважнейшым элементам сустрэчнага плана баевікоў было захаванне часткі іх групоўкі ў гэтым горадзе ў выглядзе паліцэйскіх сілаў, якія змаглі б у нейкай ступені забяспечваць выжывальнасць мірнага насельніцтва, якое застанецца там, адмовіўшыся ад эвакуацыі.

• З гэтым планам не пагадзіліся ў Цэнтры прымірэння, і асадаўцы пачалі прымяняць больш жорсткія метады.

• І вось так дайшло да хіматакі.

Адказам стане сумесная аперацыя ЗША, Францыі і Вялікабрытаніі, якія нанясуць ракетныя ўдары па пэўных аб'ектах ваеннай інфраструктуры сірыйскай арміі. Асабліва тым, што звязаны з захоўваннем боепрыпасаў або якія знаходзяцца пад падазрэннем на прадмет таго, што там вырабляецца хімзброя.

Ёсць здагадка, што можа быць закрануты і аэрадром Хмеймім, дзе базуюцца ў тым ліку і расійскія самалёты, паколькі ёсць інфармацыя, што нібыта з гэтага аэрадрома ўзляталі асадаўскія самалёты, забяспечаныя хімзброяй. Не выключана, што да ўдараў далучыцца і Нямеччына. Але пакуль усё гэта — у катэгорыі здагадак.

Паколькі з боку кіраўніка расійскага Генштаба генерала Валерыя Герасімава прагучалі пагрозы адказаць на ўдары ЗША, але не было пагроз у адрас Францыі ці Англіі, то, хутчэй за ўсё, першыя ўдары могуць быць нанесеныя менавіта французамі і англічанамі, а амерыканцы акажуць ім усю неабходную падтрымку.