Мазаікі Кішчанкі разбураюцца ў Пінску: хто адказвае за рэстаўрацыю?

— У нас зараз толькі перарабляюць фасад, мазаіку ніхто аднаўляць не будзе. Гэта вельмі дарагая працэдура. Мясцовы бюджэт не прадугледжвае такую дарагую аперацыю. Гэта ўсё ўжо сыходзіць у гісторыю. У нас цяпер каналізацыя патрабуе замены, сам садок патрабуе капрамонту. Таму на жаль, вось так.

Што ў выніку? Мясцовыя ўлады заяўляюць, што рэстаўрацыяй павінен займацца сам садок, а ў садку кажуць, што на такія працы ім проста не выдзеляць столькі грошай.

Як быць? Звязваемся з абласнымі чыноўнікамі.

Старшыня камітэта па архітэктуры Брэсцкага аблвыканкама Андрэй Слуцкі расказаў, што арганізацыя гатовая выканаць работы па рэстаўрацыі, але павінна быць ініцыятыва з боку заказчыка.

— Заказчыкам павінен выступіць аддзел адукацыі гарвыканкама. Ад іх да нас ніякіх ініцыятыў не прыходзіла. Мы гатовыя выканаць працы, але павінен быць заказчык, які распрацуе праект, вырашыць працэдурныя пытанні і абярэ падрадчыка. А гэта аб'ект непасрэдна аддзела адукацыі.

— Але яны кажуць, што з гэтым мусіць разбірацца сам садок.

— Не зусім, напэўна, правільна так гаварыць. Усе дзіцячыя сады знаходзяцца пад кіраваннем аддзелаў адукацыі. Менавіта гэтыя аддзелы павінны прымаць меры па прывядзенню ў належны стан усіх капітальных будынкаў, якія за імі значацца. Я паўтаруся, мы робім такія работы па гэткіх аб'ектах, калі заказчыкі выходзяць на падрадныя арганізацыі.

Атрымліваецца, што пытаннем усё ж такі павінен займацца аддзел адукацыі гарвыканкама?

Зноў звяртаемся туды і кажам, што ініцыятарам рэстаўрацыі павінен быць менавіта іх камітэт.

— М-м-м, ну ясна. Нават не ведаю. Добра, што тады будзем рабіць далей? Ну няма грошай, у нас не выдзяляюцца на гэта грошы. Але калі гэта рэальна, то ініцыятыва ўсё роўна павінна ісці ад загадчыцы. І ў любым выпадку, гэта трэба чакаць нашага начальніка з адпачынку.
 

“Не хочуць заўважаць”

Мастацтвазнаўца Кацярына Рускевіч кажа, што гэтыя мазаікі былі зробленыя ў 1984 годзе і іх разбурэнне — гэта непавага не толькі да мастацкага мінулага краіны, але і да мастакоў.

— У Беларусі практычна кожны месяц знікаюць аб'екты манументальнага мастацтва. Улічваючы тое, што манументальны жывапіс складае значную частку культурнай спадчыны краіны, я думаю, што гэтыя мазаікі ўяўляюць каштоўнасць. Нельга разглядаць гістарычны перыяд без характэрных для яго культурных сімвалаў. У Беларусі былі і ёсць выдатныя мастакі-манументалісты, сфармавалася ўласная школа. У Мінску мазаікі Кішчанка ў мікрараёне Усход-1 ператварыліся ў сімвал горада. Але знікаюць, на жаль, часцей за ўсё творы манументальнага жывапісу на школах, у ДК у рэгіёнах, вітражы ў бібліятэках, тое, што не навідавоку, і тое, што звычайна не заўважаюць альбо, калі быць шчырымі, не хочуць заўважаць.

Рускевіч лічыць, што любое знішчэнне манументальнага твора цяпер — гэта страта, паколькі іх засталося не вельмі шмат у параўнанні з тым, што было раней.

— Не прапрацаваны механізм аховы, бо гэта дакладна такая ж частка мастацкай гісторыі, якой варта ганарыцца і якую трэба захоўваць. Да таго ж любая мазаіка — гэта карпатлівая праца, смальта, з якой была зробленая мазаіка, — вельмі каштоўны матэрыял.
 

“Хутка ўсё сыдзе ў нябыт”

Фатаграфіі дзіцячага садка з напаўразбуранымі мазаікамі былі апублікаваныя ў адной з груп на Фэйсбуку з подпісам, што будынак мае патрэбу ў кансервацыі і рэстаўрацыі.

У каментарах карыстальнікі выказалі спачуванне і абурэнне з гэтай нагоды.

“Не ведаю, як рэагаваць. Адначасова і захапленне, і смутак. Захапленне ад неверагоднай прыгажосці, а смутак, бо гэтая прыгажосць разбураецца, і калі не знойдзецца фінансаванне, то гэтая прыгажосць разбурыцца незваротна...”

"Хутка ўсё сыдзе ў нябыт як ве-е-ельмі многія мазаікі, вітражы, роспісы..."