"Смерць Сталіна" адмяніць!
"Новая газета"
У Расіі забаранілі паказ камедыі пра смерць Сталіна. Зноў пацярпела кампанія «Вольга», якой перашкаджалі выпусціць на экраны «Прыгоды Падынгтана-2». Новай ахвярай Грамадскага савета Мінкульта пад кіраўніцтвам Юрыя Палякова стала англа-французская камедыя «Смерць Сталіна» Арманда Іанучы.
За тры дні да прэм'еры, запланаванай на 25 студзеня, быў арганізаваны прагляд для сябраў Грамадскага савета пры Мінкульце і дзеячаў культуры. Стужку палічылі абразлівай, якая не мае ні гістарычнай, ні культурнай каштоўнасці. Адным з ініцыятараў паказу стаў сябра Грамадскага савета Павел Пажыгайла, ён яшчэ ў верасні заяўляў пра неабходнасць праверкі фільма на прадмет «правакацыі і ўдару па камуністам». У грамадскім праглядзе прынялі ўдзел рэжысёры Мікіта Міхалкоў, Сяргей Мірашнічэнка, кінапрадзюсар Леанід Верашчагін, намеснік старшыні камітэта па культуры Дзярждумы Алена Драпека і іншыя прадстаўнікі ад культуры.
Прыгледзеўшыся да падазронага кіно, Пажыгайла выявіў у ім і парушэнні расійскага заканадаўства, што дае падставу адклікаць пракатнае пасведчанне: «У стужцы апаганьваюцца нашы гістарычныя сімвалы — савецкі гімн, ордэны і медалі. Маршал Жукаў малюецца прыдуркам. Акрамя таго, у фільме прысутнічаюць сцэны празмернага гвалту. Гэта супярэчыць правілам выдачы фільмам пракатнага пасведчання». Паводле яго слоў юрысты, якія прысутнічалі на паказе ў Мінкультуры, таксама знайшлі прыкметы парушэння расійскага заканадаўства. Юрый Палякоў лічыць, што «сатырычная брытанская камедыя не павiнна дэманстравацца ў Расіі з-за прыкмет "ідэалагічнай барацьбы з нашай краінай"».
Прэм'еру маюць намер перанесці на паўгода, каб не перашкаджаць юбілею заканчэння бітвы за Сталінград, а таксама перадвыбарнай прэзідэнцкай кампаніі. Па фільме «Смерць Сталіна» цяпер б'юць з «навінавых залпаў» федэральныя каналы. Вядучы «Вестак» Георгій Падгорны заклікае разабрацца: «Дзе заканчваецца гумар і пачынаецца здзек?»
І калі ў камедыі памерлы правадыр ляжыць у лужыне мачы, можа быць, гэта не проста камедыя, але «спланаваная правакацыя»?
Пры гэтым пракатнае пасведчанне кампаніі «Вольга» выдадзена 17 студзеня, дзе паказана дата прэм'еры 25 студзеня. У дзясятках кінатэатраў, у тым ліку сеткавых «Каро» і «Формуле кіно», фільм стаіць у раскладзе. Намеснік міністра культуры Уладзімір Арыстархаў, які курыруе дзейнасць Грамадскага савета, заявіў, што ў карціне няма парушэнняў законаў РФ: «пракатнае пасведчанне не можа быць выдадзена фільму, калі ў ім ёсць экстрэмісцкая прапаганда. Калі яно ўсё ж выдадзена, значыць, стужку ўжо адгледжвалі нашы супрацоўнікі і нічога не знайшлі».
Экспертны савет з грамадскіх дзеячаў ацаніў ступень шкоднасці фільма. Па словах Пажыгайлы, дзеячы культуры накіравалі афіцыйную скаргу на фільм «Смерць Сталіна» ў Міністэрства культуры — і хутка дамагліся свайго.
Кіраўнік прэс-службы КПРФ Аляксандр Юшчанка заклікае забараніць выхад гэтай «мярзоты» ў пракат, сакратар ЦК КПРФ Сяргей Абухаў заяўляе, што фільм — «чарговая форма псіхалагічнай вайны супраць нашай краіны».
Мяркуючы па ўсім, «справа» чарговага фільма, заведзеная Грамадскім саветам, толькі набірае абароты. Дасягне ці скандал гіганцкіх памераў, як у выпадку з «Мацільдай», пакажа час. Але ўжо відавочна: вырашаць, што глядзець расійскім гледачам, будуць чыноўнікі (Абноўлена: Мінкульт адабраў пракатнае пасведчанне ў фільма, фармальна адгукнуўшыся на ініцыятыву «знізу»).
Таталітарная камедыя «у вольнай трактоўцы», як называюць аўтары сваё стварэнне, знятая па коміксе Фаб'ена Нуры і Цьеры Рабэна. Комікс не прэтэндуе на выклад гістарычнай праўды, гэта фантазія, у якой маса перабольшанняў, недакладнасцяў і столькі ж тонка прыкмечаных дэталяў, у якіх трывала сядзіць д'ябал. У фільме здымаліся выдатныя акцёры. Мікіту Хрушчова згуляў Стыў Бушамі, старшыню Савета міністраў СССР Георгія Малянкова — Джэфры Тэмбор, Георгія Жукава — Джэйсан Айзекс, сына правадыра Васіля Сталіна — Руперт Фрэнд.
Рэжысёр Арманда Іанучы прызнаваўся, што здымаў пра дыктатуру і сіндром калектыўных паводзінаў. Ён не хаваў, што кіно тоіць паралелі з выбарамі Трампа. Ці ведаў ён, што выхаду яго фільма, калі верыць абуранай грамадскасці, перашкодзяць выбары ў Расіі?
