Вядомыя музыкі выказаліся пра падзеі ў Мінску

Юрый Шаўчук, Noize MC, Аляксандр "Чача" Іваноў і Раман Ягупаў распавялі пра сваё стаўленне да разгону дэманстрацыі 19 снежня 2010 года, а вакаліст De Phazz Карл Фрыерсан яшчэ і падараваў зняволеным беларусам песню!

У эксклюзіўнай размове з Еўрарадыё лідар гурта "ДДТ" падзяліўся ўражаннямі ад беларускіх выбараў і плошчы, пажадаў Някляеву здароўя і распавёў, які апазіцыйны лозунг яму падабаецца больш за ўсё.

Еўрарадыё: Напэўна, вы ведаеце пра разгон акцыі ў Мінску, які адбыўся пасля выбараў 19 снежня?

Юрый Шаўчук: Натуральна, я пра гэта ўсё ў курсе.

Еўрарадыё: Ці сачылі вы за развіццём падзеяў, які настрой у сувязі з тым, што адбылося?

Юрый Шаўчук: У мяне на гэты конт вельмі сумны настрой. Я вам так скажу: "Пора менять лысую резину!" Я падтрымліваю гэты лозунг апазіцыі.

Еўрарадыё: На вашу думку, ці варта было выводзіць людзей на плошчу?

Юрый Шаўчук: Мне здаецца, што трэба выкарыстоўваць усе спосабы.

Еўрарадыё: Некалькі месяцаў таму вы сустракаліся з Уладзімірам Някляевым. Цяпер Някляеў збіты. Ён у следчым ізалятары. Можа, надышоў час напісаць песню пра сітуацыю ў Беларусі?

Юрый Шаўчук: Ды чаго тут... У нас у Расіі сітуацыя такая ж самая!

Юрый Шаўчук: Ды чаго тут... У нас у Расіі сітуацыя такая ж самая!

Еўрарадыё: Ці зрабіў Някляеў на вас уражанне чалавека, які можа заклікаць натоўп біць дзверы Дома ўраду?

Юрый Шаўчук: Не думаю. Ён зрабіў уражанне разумнага чалавека з душой, што баліць за лёс Беларусі, за яе будучыню. Успаміны вельмі добрыя. І мы добра пагутарылі, ён вельмі прыемны чалавек. Моцны, з магутнай харызмай. Чалавек, які сапраўды жадае Беларусі дабрыні і святла і змены эканамічнага, палітычнага курсу. Мы доўга размаўлялі пра мадэрнізацыю, пра эканоміку, пра палітыку і дэмакратыю... Дай Бог яму здароўя!

Еўрарадыё: На вашу думку, што зараз адбываецца ў адносінах Расіі і Беларусі? То сварымся, то мірымся... Як гэта разумець?

Юрый Шаўчук: Ну хто ж начаваў у гэтых мазгах, якія то мірацца, то сварацца? Для нас гэта ўсё выглядае вельмі стыхійна і незразумела... І я не ведаю, што там адбываецца пад дываном, не ведаю гэтых шэрых дзяржаўных думак... Таму мне вельмі складана пра гэта меркаваць. То цалуюцца, то б'юцца... Адзінае, пра што гэта кажа — гэта пра адсутнасць прынцыповай палітыкі паміж Расіяй і Беларуссю. Зараз яна заснаваная на эмпірычным, на пачуццёвым, а не на рацыянальным. Няма выбудаванай, пэўнай пазіцыі ні ва ўрада Лукашэнкі, ні ва ўрада Пуціна. Гэта нейкая гульня ў шашкі. То ў "Чапаева", то ў паддаўкі... Няма пэўнай пазіцыі наконт нашага сумеснага існавання. Нешта адбылося — сварымся, нешта адбылося — і ўжо цалуемся...

Еўрарадыё: Зараз маскоўскія музыкі складаюць публічны зварот, у якім збіраюцца заклікаць беларускія ўлады вызваліць зняволеных пасля выбараў. Ці падпішаце?

Юрый Шаўчук: Безумоўна, падпішуся!

Еўрарадыё: А калі прыедзеце ў Мінск з канцэртам?

Юрый Шаўчук: Мы зараз заняліся запісам новага альбома. Калі скончыцца гэтая праца — ніхто не ведае. Але, як будзе гатовы альбом — абавязкова адразу ж прыедзем.


Карл Фрыерсан быў шакіраваны навінамі пра збіццё і арышты беларускіх дэманстрантаў і выказаў сваю салідарнасць праз песню “Давайце яднацца”.

Калі Еўрарадыё датэлефанавалася да Карла Фрыерсана — вакаліста і фронтмэна сусветна вядомага гурта De Phazz, ён яшчэ не ведаў пра падзеі ў Беларусі, бо перад Калядамі ды Новым годам уся Еўропа крыху адрываецца ад навін і пераходзіць у рэжым святаў. 

Карл адразу кінуўся чытаць навіны і, азнаёміўшыся з сітуацыяй, сказаў: 

Карл Фрыерсан: Я ў шоку! Я ў вялікім шоку. Ведаеце, свет змяняецца, спрабуе стаць лепшым, дзяржавы ўсяго свету стараюцца стаць больш спакойнымі, прымаюць перамены, але тое, што адбылося ў Мінску 19 снежня — гэта крок назад. Я вельмі шакіраваны.

Еўрарадыё: Зараз у беларускім грамадстве меркаванні падзяліліся: адны лічаць, што міліцыя добра зрабіла, што разагнала дэманстрантаў, другія, што міліцыя не мела права біць людзей. Як вы мяркуеце?

Карл Фрыерсан: Я не быў там... Цяжка меркаваць, калі не быў сведкам сітуацыі. Але мне падаецца, што міліцыя перабольшыла свае паўнамоцтвы. Я больш чым сумняваюся, што гутарка ішла пра пагрозу для нечага жыцця, што міліцыя так жорстка сябе вяла. Мне падаецца, гэта быў дурны загад. Дзеля таго, каб прымусіць усіх людзей замаўчаць.

Але вы ж ведаеце, што ўсе ў Еўропе і Амерыцы супраць гэткіх дзеянняў і заклікаюць неадкладна адпусціць усіх арыштаваных.

Увогуле, гэткія метады, якія выкарыстоўвае беларуская ўлада — гэта як у савецкія часы, метад “жалезнай рукі”. Але гэта не добры метад. Калі ў Беларусі любяць камунізм – на здароўе, але камунізм не мусіць быць з гвалтам, не мусіць быць негатыўным. Але тут гаворка, мне падаецца, зусім не пра камунізм, а пра тое, што Лукашэнка ва ўладзе з 90-х, і ён проста не хоча губляць гэтую ўладу. І ў гэтым яго падтрымлівае Расія і некаторыя іншыя.

Адзінае, я спадзяюся, сітуацыя не стане горшай, і ўсё ж такі адбудзецца нешта, што падштурхне Беларусь рухацца ў іншым накірунку.

Еўрарадыё: Карл, а вы калі-небудзь самі ўдзельнічалі ў пратэстах? 

Карл Фрыерсан: Мае бацькі ўдзельнічалі ў пратэстах яшчэ ў 1960-х, калі быў рух Марціна Лютара Кінга, рух за правы чалавека. Я ведаю з матуліных расказаў, як гэта – змагацца за свае правы, за нармальнае жыццё.

Асабіста я браў удзел у пратэсце супраць выпрабаванняў ядзернай зброі. Мы давалі канцэрт у Германіі ў падтрымку пратэстнага руху, але асабіста я не быў на дэманстрацыі... Ведаеце, усе дэманстрацыі тут, у Германіі, адбываюцца на выхадных, а я заўжды працую на выхадных.

Еўрарадыё: А песні пра правы чалавека пісалі?

Карл Фрыерсан: Так, пісаў, нават некалькі, але ніколі не запісваў, бо людзі, якія прадаюць песні, казалі што гэтыя песні немагчыма прадаць.

Еўрарадыё: Ці можна чакаць ад вас песні пра сітуацыю ў Беларусі? 

Карл Фрыерсан: Вы ведаеце, цудоўна было б увогуле зрабіць праект кшталту "Амерыка для Афрыкі". Калі б музыканты з усяго свету маглі зрабіць нешта разам для Беларусі. Музыка — гэта вельмі моцны сродак уплыву! І музыка сапраўды можа зрушыць горы. Але арганізацыя канцэртаў патрабуе часу.

Адзінае, што я магу зрабіць імгненна — гэта падарыць усім зняволеным беларусам новую песню “Get Together”, якую я адмыслова запісаў і прысвяціў праблеме несправядлівасці ва ўсім свеце. 

Ведайце, маё сэрца побач з грамадзянамі Беларусі і я хачу данесці да вас наступнае: калі ласка, памятайце, што людзі ўсяго свету сёння разам з вамі і мы разам перажываем боль, барацьбу, расчараванні і найлепшыя надзеі беларусаў!


Выканаўца: Карл Фрыерсан (Karl Frierson) 
Пераклад на беларускую: Руся



Давайце яднацца, людзі, бо гэта важна!
Наша зямля – гэта наш сябар і цяпер мы ёй патрэбныя.
Давайце яднацца, прыспеў час паразумнець,
Бо надта доўга мы дазвалялі іншым кіраваць намі.
Кіраваць з дапамогай стэрэатыпаў, застарэлых традыцый,
З дапамогай палітыкі і нянавісці,
Абыякавасці і бясконцага танцу вакол залатога цяляці лёсу.

Давайце яднацца, сябры, бо прыспеў час.
Нарэшце з поўнымі сэрцамі
Мы пойдзем насустрач праўдзе
І зломім усе перашкоды!

Давайце яднацца, розныя народы,
З’яднаем моц пазітыўных вібрацый,
Бо ўсе мы марым пра адно.
Пра любоў без межаў, пра дастатак вады і ежы.
Быць добрым – гэта не гульня!

Давайце яднацца, людзі, бо гэта важна.
Давайце яднацца, людзі, без страху!
Давайце знойдзем гармонію,
Бо гэта так важна – сябраваць.
Наша зямля – гэта наш блізкі агульны сябар.

Давайце яднацца, людзі, 
Бо насамрэч, жыццё можа быць такім цудоўным
І мы ўсе мусім сустрэцца менавіта там.
Давайце яднацца, людзі, 
Наперад, хай пральецца святло!


Музыка, чыё імя асацыюецца ў Расіі з сацыяльным пратэстам, у інтэрв’ю Еўрарадыё здзіўляецца жорсткасці, з якой была разагнаная акцыя 19 снежня, але не бачыць “плошчам” ніякай альтэрнатывы.

Noize MC: Я быў шчыра здзіўлены... Шмат да чаго мы ўжо прызвычаіліся на постсавецкай прасторы. Але каб канкрэтна нават кандыдатаў у прэзідэнты вось так збівалі, а пасля забіралі проста з лякарні... Ну, гэта ўжо нонсенс абсалютны, гэта жахлівы хамізм!

Еўрарадыё: А што можа падштурхнуць чалавека да таго, каб аддаць такі загад — збіваць людзей?

Noize MC: Гэта, адназначна, — боязь згубіць уладу. А таксама жаданне максімальна замацавацца ў сваіх правах. Выключна гэта.

Я ўпэўнены, што акцыю можна было б спыніць зусім не так жорстка, як гэта адбылося. І выглядала б усё нашмат больш гуманна. Я думаю, што аб'ектыўна Лукашэнка мог бы набраць нейкую большасць галасоў. Але нейкую здаровую большасць, ну 30%, там. Правёў бы другі тур і гэтак далей. Не варта было так рабіць, нават калі вельмі хацелася захаваць уладу. Калі ўжо казаць пра большае ці меншае зло, дык можна было зрабіць хаця б, каб гэта выглядала па-людску.

Еўрарадыё: З вамі міліцыя таксама не вельмі цырымоніцца...

Noize MC: ...І яны не маюць на гэта права.

Еўрарадыё: Ці мусяць людзі падчас значных для дзяржавы падзеяў выходзіць на плошчы? Ці заўжды трэба шукаць іншыя шляхі вырашэння праблем?

Noize MC: Шчыра — я не ведаю. З аднаго боку, як мы бачым, любыя спробы выйсці на плошчу жорстка караюцца. А ў вас у Беларусі гэта прыняло зусім ужо ашалелы характар... У Расіі падобныя дэманстрацыі разганяюцца не так сурова, хаця і разганяюцца. А з іншага боку — незразумела, якая альтэрнатыва ёсць “плошчам”. То бок, проста сядзець і пісаць у інтэрнэце пра сваё незадавальненне — нічога з гэтага не будзе.

Еўрарадыё: Вы часта адгукаецеся на сацыяльна значныя падзеі тэкстамі і песнямі. Няма ў планах песні пра тое, што адбылося 19 снежня ў Мінску?

Noize MC: Я не манітору навіны з мэтай знайсці, пра што напісаць. Тое, што адбылося ў Мінску, адназначна — жахліва. Менавіта таму я падпісаўся пад петыцыяй расійскіх музыкаў. Але пры гэтым я ўсё ж такі творчы чалавек, а не аўтамат па выпяканні ксенафобных каментарыяў.


...да такіх актыўных дзеянняў супраць свайго народа. Лідар маскоўскага панк-гурта НАИВ Аляксандр “Чача” Іваноў падзяліўся з Еўрарадыё меркаваннем наконт таго, чаму мітынг 19 снежня быў разагнаны так жорстка, і чаму ў Расіі не бывае такіх шматлюдных акцый пратэсту, як беларускія Плошчы.

Еўрарадыё: Ці ў курсе вы апошніх падзеяў, што адбыліся ў Беларусі? Якое ваша стаўленне да іх?

Аляксандр “Чача” Іваноў: Тое, што людзі выйшлі на вуліцу і чакалі вынікаў выбараў — гэта абсалютна законна і натуральна. Ніякага ў гэтым няма злачынства! А тое, што іх так разагналі — гэта абсалютна непрымальна. Гэта дакладна парушэнне самых простых, базавых правоў, якое недапушчальнае!

Тым больш, што там... Я паглядзеў відэаматэрыялы, якія знайшоў — няўжо кандыдатаў у прэзідэнты трэба было п##дзіць?!

Еўрарадыё: Не толькі кандыдатаў у прэзідэнты, але АМАП збіваў дзяўчат...

Аляксандр “Чача” Іваноў: Зразумейце, я таксама за дзяўчат. Але калі нават людзей, якія балатаваліся ў прэзідэнты... У іх пэўны статус, яны маюць нацыянальную падтрымку. За іх галасуюць. І ўсё роўна гэта не спыніла ні АМАП, ні... Дарэчы, насцярожвае вось яшчэ які момант: што гэта за людзі ў цывільным, якія з’явіліся раптоўна? Яны ўвогуле ніяк не вызначаныя! І папросту збівалі ўсіх! Гэта што яшчэ за такое? Гэта што за чорныя эскадроны смерці?!

Еўрарадыё: А ў Расіі як праходзяць падобныя акцыі?

Аляксандр “Чача” Іваноў: У Расіі такіх масавых мітынгаў пратэсту няма! Такога не было на постсавецкай прасторы, каб больш за 40 тысяч чалавек... Я так разумею, што, па ацэнках, ад 40 да 100 тысяч чалавек?

Еўрарадыё: Розныя ёсць ацэнкі. Дзяржаўнае тэлебачанне, напрыклад, назвала лічбу ў 3 тысячы.

Аляксандр “Чача” Іваноў: Тры?! Ха! Не, гэта зусім непадобна на тры тысячы, гэта падобна на 300 тысяч! Паўтаруся: у Расіі такіх мерапрыемстваў не было. На жаль, відаць, грамадства не падрыхтаванае, каб кансалідавацца... Але бачыце — Лукашэнка ж сам не чакаў, што столькі людзей выйдзе? Я чуў, што казалі: выйдзе 300-400 чалавек, пакрычаць... Можа быць, яму і не засталося нічога, акрамя таго, каб разагнаць гэтую акцыю?

Еўрарадыё: Што, на вашу думку, адбываецца ва ўзаемаадносінах нашых краін?

Аляксандр “Чача” Іваноў: Беларусь — краіна з вельмі складаным гістарычным лёсам. Заўжды паміж Усходам і Захадам... Я разумею, што вам самім складана вызначыцца, з кім быць. Але ў Расіі людзі ставяцца да беларусаў вельмі прыязна, і мне падаецца, што на ўзроўні этнасаў у нас увогуле няма ніякага супрацьстаяння. І ўсё ж мне падаецца, што з Лукашэнкам Расіі не варта было б сябраваць. Бо менавіта карыстаючыся падтрымкай Расіі, ён адчувае сябе больш вольна.

А калі ўжо дасталі да таго, што людзі не згодныя з яго праўленнем... Можа трэба спыніцца ў пэўны момант і паставіць кропку? Насамрэч, вельмі шкада, што Расійская Федэрацыя яго ў гэтай сітуацыі падтрымала. Менавіта гэта і развязала яму рукі да такіх актыўных дзеянняў супраць свайго народа.


Вакаліст вядомага малдоўскага гурта Zdob Si Zdub Раман Ягупаў у эфіры Еўрарадыё распавёў пра ўражанні ад беларускіх выбараў і пра свае сутыкненні з дзяржавай, а таксама на роднай мове павіншаваў слухачоў Еўрарадыё з Новым годам!

Еўрарадыё: Ці чулі ўвогуле ў Малдове пра тое, што адбылося ў Мінску ўвечары пасля выбараў?

Раман Ягупаў: Як у самалёт селі — а мы ляцелі днямі ў Маскву — дык прачыталі ў газетах, што ў вас адбылося. Так што непрыемныя навіны да нас дайшлі. А пасля мы і па тэлевізары паспелі ўбачыць, і ў інтэрнэце паглядзець. Інфармацыя зараз агульнадасяжная, і інфармацыя гэта сумная. Асабліва напярэдадні Новага года...

Еўрарадыё: Як вы паставіліся да гэтых навінаў?

Раман Ягупаў: Чалавек, які ніводнага разу не трапляў у сітуацыю, калі парушаліся яго правы, падумае: недзе гэта там, далёка ўсё адбываецца... А ў нас, можа вы ведаеце, дагэтуль не скончаны судовы працэс з прычыны цяжкай аварыі, у якую мы трапілі ў Малдове. Неяк усё завісла, і мы не можам дамагчыся ні адказу, ні нейкай сатысфакцыі. Не кажучы ўжо пра маральную шкоду. Дзякаваць Богу, што мы засталіся жывыя. Таму ўсе моманты парушэння правоў чалавека, кожны выпадак бяспраўя... Сумна гэта ўсё. Сумна і не па-людску.

І вось што яшчэ я прыгадаў з гэтай нагоды: кожная дзяржава — гэта гвалт. Так сказаў нехта з тэарэтыкаў.

Еўрарадыё: Ці могуць падзеі, што адбыліся ў Беларусі, падштурхнуць вас напісаць пра іх песню?

Раман Ягупаў: У Беларусі шмат выдатных песень. А нам, каб напісаць песню, патрэбны натуральны парыў, натхненне. Інакш песні атрымліваюцца штучнымі. Вось каб адчуць такі парыў...

Еўрарадыё: А вы прыязджайце да нас на наступныя выбары...

Раман Ягупаў: Мы вельмі любім фальклор і паважаем нашы культуры. Гэта здабытак усіх людзей. Таму мы з задавальненнем прыедзем у Беларусь і спяем усе нашы песні. Хацелася б павіншаваць вас усіх з Новым годам і пажадаць вам, каб такіх жорсткіх сутыкненняў паміж уладамі і людзьмі, у якіх ёсць сваё меркаванне і нейкая крытыка, было паменш…

Еўрарадыё: Дарэчы, пра сутыкненні. Ці здаралася вам удзельнічаць у нейкіх дэманстрацыях пратэсту, у грамадскіх хваляваннях?

Раман Ягупаў: Я памятаю тыя часы, калі ў нас, у Малдове, было вельмі неспакойна. У нас тады ўзнялася вялікая нацыянальная хваля, але я быў яшчэ зусім малады, і зусім не разумеў яе… Я быў збянтэжаны, бо гадаваўся ў інтэрнацыянальным двары, і праз свой характар ва ўсіх нечаму навучыўся. Слухаў і ўкраінскую, і яўрэйскую, і малдоўскую музыку, і ў будучым мне гэта вельмі дапамагло. Таму ў мяне не было ніякага блоку, боязі аднаго з бакоў. І пасля я засвоіў усе культуры: і малдоўскую, і румынскую, і рускую.

Таму мне добра бачна, што рускія людзі, якія прынцыпова не хочуць вывучыць хаця б некалькі словаў па-малдоўску, так жа сама не маюць рацыі, як і малдаване, якія выпраменьваюць нацыяналізм. Я гэтага ўсяго не люблю і лічу, што людзі мусяць сябраваць. А з уладай справы заўжды няпростыя. У кожнай краіне свае парадкі, свае законы. І вось, часам даходзіць…

Еўрарадыё: Ці варта выхоўваць людзей такім чынам, каб яны ўсё ж маглі вызначыцца, з кім яны?

Раман Ягупаў: Як сказаў Пётр Мамонаў у адным з інтэрв'ю: я за рэвалюцыю духу. За рэвалюцыю індывідуума. За рэвалюцыю ў сабе. Перш за ўсё, чалавек мусіць супастаўляць факты і разумець, што адбываецца ў гэтым свеце.

Еўрарадыё: А ці варта выносіць гэтае разуменне на вуліцы?

Раман Ягупаў: Ну вось глядзіце: падобна на тое, што ў вас нельга выносіць грамадскую пазіцыю на вуліцы. Трэба, відаць, нешта іншае прыдумаць.

Еўрарадыё: Вы бы падпісаліся пад лістом ад расійскіх музыкаў з заклікам выпусціць з-за кратаў зняволеных беларусаў?

Раман Ягупаў: Натуральна, падпісаўся б, каб людзей выпусцілі. Бо зняволенне — гэта дрэнна. Нашая турма людзей не змяняе і не выпраўляе.

Еўрарадыё: Скажыце, а ці разганялі жорстка якія-небудзь акцыі ў вас у Малдове?

Раман Ягупаў: У нас былі жорсткія сутыкненні падчас студэнцкай акцыі ў мінулым годзе. Але мы, музыкі — я маю на ўвазе наш гурт — знаходзімся ў іншай плыні. І часам нават няма часу на тое, каб выйсці на плошчу і даведацца, што адбываецца. Да таго ж, уся краіна раз’ехалася. Прынамсі, палова краіны ў заўсёднай міграцыі — зарабляе на хлеб па-за яе межамі.

Еўрарадыё: Рома, павіншуйце, калі ласка, слухачоў Еўрарадыё з Новым годам па-малдоўску!

Раман Ягупаў: Калі ласка:


Еўрарадыё: А мы ад усіх нашых слухачоў шчыра віншуем вас з Новым годам па-беларуску!