Шрайбман: Ствараецца механізм "хунты ў чаканні"

Палітычны аналітык Арцём Шрайбман пракаментаваў "той самы дэкрэт", згодна з якім, у выпадку, калі нешта здарыцца з Аляксандрам Лукашэнкам, яго паўнамоцтвы пяройдуць Савету бяспекі.

Аналітык вылучае дзве версіі таго, навошта спатрэбіўся гэты дэкрэт. Першая звязаная з верай Лукашэнкі ў рызыку змовы з удзелам прэм'ер-міністра. Гэта такая своеасаблівая "страхоўка ад кепскага прэм'ера":

"Гэта значыць, калі на другі пост у краіне прабраўся вораг і зладзіў пераварот або яго завербавалі ворагі, Савет бяспекі бярэ ўсё ў свае рукі і большасцю галасоў зносіць здрадніка нават нягледзячы на ​​тое, што ён фармальна старшыня. Прыемна, напэўна, гэтыя заявы было слухаць прэм'еру Галоўчанку. Адразу разумееш узровень даверу да цябе наймальніка".

На думку Шрайбмана, гэтая версія крыху кульгае, паколькі будзе дзіўна, калі прэм'ер вырашыць ўзначаліць змову не дамовіўшыся папярэдне з сілавікамі. А калі дамовіцца, то тады "зможа кіраваць працэсам і страхоўка працаваць не будзе".

Другая версія больш складаная, лічыць Шрайбман. Аналітык мяркуе, што паколькі "дэкрэт не моцна ўпісваецца ў сённяшнюю канстытуцыю, ён можа цяпер быць прыняты ў "лайтовым" выглядзе, як даважка да законаў аб надзвычайным і ваенным становішчы, а ўжо цалкам яго задумку прапішуць у новай канстытуцыі".

"У такім выпадку дэкрэт — толькі падрыхтоўчы этап да новай канфігурацыі рэжыму, і нас такім чынам прывучаюць да думкі, што Савет бяспекі становіцца новым цэнтрам сілы (адным з)".

У гэтым выпадку, піша Шрайбман, падчас абнаўлення канстытуцыі Савет бяспекі атрымае і іншыя паўнамоцтвы. І гэта і ёсць той самы шлях да беларускаму варыянту казахстанскага сцэнара транзіту. Пры такім раскладзе магчымым будзе крок падзелу фігур прэзідэнта і кіраўніка Савета бяспекі, "каб калектыўнае сілавое палітбюро на чале з, напрыклад, першым прэзідэнтам краіны, яго сынам або проста надзейным сілавіком, стрымлівала спрыт другога прэзідэнта, калі той вырашыць разгуляцца".

У любым выпадку, падкрэслівае аналітык, гэта крок у бок узмацнення сілавікоў: "Ствараецца механізм" хунты ў чаканні".

Шрайбман лічыць, што калі генералы змогуць паміж сабой дамовіцца, як 30 гадоў таму іх з калегі з ГКЧП, і заявіць, што Лукашэнка кепска сябе адчувае, а на самой справе ён дзесьці заблакаваны, то атрымаюць карт-бланш, калі прэм'ер стане закладнікам у Саўбезе, дзе большасць — гэта сілавікі. І так з падпісаннем дэкрэта Беларусь наблізіць праўленне хунты:

"Паколькі ўсе палітычныя ўзрушэнні і змены эпох ідуць не па плане таго, хто іх спрабуе кантраляваць, з падпісаннем дэкрэта мы станем на крок бліжэй да магчымай хунты. Прычым, як дакладна заўважыў адзін беларускі палітолаг, гэтая хунта прыйдзе да ўлады ў поўнай адпаведнасці з законам".

Пра змест дэкрэта Лукашэнка заявіў 24 красавіка:

"Прэзідэнта застрэлілі, на заўтра Савет бяспекі будзе надзелены паўнамоцтвамі. Ён будзе вырашаць — трэба ўводзіць надзвычайнае становішча імгненна, аж, калі хтосьці варухнецца на мяжы, да ваеннага. І Савет бяспекі павінен прымаць рашэнне. Я казаў, што падпішу гэты дэкрэт і вызначу, хто будзе кіраваць краінай "калі раптам". Я павінен прадугледзець усе. Таму, будзе падпісаны гэты дэкрэт".

Пры гэтым згодна з артыкулам 89 Канстытуцыі, "у выпадку вакансіі пасады прэзідэнта або немагчымасці выканання ім сваіх абавязкаў на падставах, прадугледжаных Канстытуцыяй, яго паўнамоцтвы да прынясення Прысягі нававыбраным прэзідэнтам пераходзяць да прэм'ер-міністра".

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.