Шарамет: Самім беларусам трэба патрабаваць доступу да сайтаў

19 снежня ў Беларусі перастаў адчыняцца шэраг грамадска-палітычных сайтаў.Кіраўнікі інфармацыйных рэсурсаў дагэтуль не атрымалі афіцыйных тлумачэнняў ад “Белтэлекама” ці Міністэрства інфармацыі, паводле неафіцыйных версіяў, адбываецца блакаванне даменаў.

“Спрабуем наладзіць каналы распаўсюджання сваёй інфармацыі ў новых умовах, у якія нас паставілі, — каментуе галоўны рэдактар Інфармацыйнага агенцтва БелаПАН Ірына Леўшына. — Па-за межамі Беларусі ўжо грузяцца Belapan.com, “Беларускія навіны”. То бок ужо хоць неяк працэс пайшоў, але пайшоў ён дзякуючы непасрэдна нашым высілкам, а не дзякуючы таму, што з нас знялі блакіроўку. Тым больш афіцыйнага адказу наконт гэтага мы так і не атрымалі”.

Рэдактар “Беларускага партызана” Павал Шарамет прызнаецца, што не мае сервераў не толькі ў Беларусі, але і ў Расіі, таму для замежных наведвальнікаў працу яны не спынялі. Што ж тычыцца далейшых дзеянняў, то журналіст спадзяецца, што хутка гэтая бязглуздіца скончыцца, здаровы сэнс пераможа і доступ да сайта адновіцца.

“Мы будзем звяртацца да міжнародных рэгулятараў інтэрнэта, міжнародных арганізацый, — працягвае Павел. — Будзем прыводзіць сведчанні таго, што ў Беларусі працягваецца ціск на свабоду слова, каб дэзавуяваць размовы пра змякчэнне беларускага рэжыму ды змякчэнне санкцый супраць Лукашэнкі і яго атачэння. Звяртацца ж у “Белтэлекам” нам дакладна няма сэнсу. Ёсць сэнс звяртацца самім беларусам, бо ў першую чаргу гэта б’е па іх зацікаўленасцях, як спажыўцоў інфармацыі”.

А вось рэдактар сайта “Заўтра тваёй краіны” Марына Загорская напісала ліст дырэктару “Белтэлекам” адразу ж, як даведалася, што zautra.by не працуе.

“Я папрасіла разабрацца што адбываецца ды патлумачыць, чаму адбылася блакіроўка сайта, — распавядае Марына. — І папрасілі, калі няма ніякіх заканадаўчых момантаў, то як мага хутчэй выправіць тэхнічныя праблемы, якія выклікаюць блакіроўку. Ліст я адправіла ноччу 19-га, а 20-га ў гадзін 15 часткова сайт пачаў адкрывацца”.

Марына Загорская не бачыць прычын блакавання ў кантэнце свайго сайта. Адзінае, чаму доступ да zautra.by ды іншых інфармацыйных парталаў маглі абмежаваць, — нежаданне, каб інфармацыя пра агульную сітуацыю ў краіне дайшла да чытача. Такога меркавання прытрымліваюцца амаль усе кіраўнікі заблакаваных медыя-праектаў.

“Я ведаю, што ў Міністэрства інфармацыі былі выкліканыя галоўныя рэдактары некаторых СМІ і іх там прама папярэдзілі, што асвятляць крызіс нельга, каб не разгойдваць лодку. Маўляў, калі гэта не будзе выканана, то ім будуць выносіць адразу два папярэджанні і закрываць сайты, — дзеліцца інфармацыяй уладальнік даменнага імя udf.by Юрый Пацёмкін. — Нас нават не папярэджвалі, проста адразу заблакавалі. Мы ведаем, што ад нашага сервера ідзе нармальны сігнал да кропкі падключэння з “Белтэлекамам”, а далей — цішыня. Відаць, у іх там стаяць нейкія фільтры, якія нас не прапускаюць далей”.

Калектыў прэс-цэнтра “Белтэлекам”, відаць, усім складам знаходзіцца ў адпачынку, бо дзень руплівага дазвоньвання вынікаў не прынёс. Затое дзяўчына са службы тэхнічнай падтрымкі кампаніі пасля 5 хвілін разбіральніцтваў пераканаўча адказала, што не разумее, як гэтыя сайты могуць не адкрывацца:

“Гэтыя сайты працуюць, — здзіўлена кажа дзяўчына. — Ніякай інфармацыі пра тое, што яны, напрыклад, зачыненыя, у нас няма. У нас яны адчыняюцца!”

Нагадаем, ад 19 снежня пачаліся праблемы з доступам да сайтаў "Беларускі партызан" (belaruspartisan.org), "Салідарнасць" (gazetaby.com), "Хартыя'97" (charter97.org), udf.by, “Заўтра тваёй краіны” (zautra.by), “Беларускія навіны” (naviny.by) ды агенцтва БелаПан (belapan.by).

Кароткі лікбез ад Еўрарадыё:

Як і дзе размяшчаюцца сайты?

Сайты знаходзяцца на серверах. Сервер, калі вельмі спрасціць, — гэта камп’ютар, падлучаны да інтэрнэта. Ён можа знаходзіцца ў Беларусі ці за мяжой. Серверы некаторых сайтаў, да якіх не было доступу у Беларусі, — zautra.by, агенства БелаПАН (belapan.by) і naviny.by.

Як можна абмежаваць доступ да сайта?

Закрыць доступ да сайта можна некалькімі спосабамі. Па-першае, можна проста адключыць сервер ці доступ да яго, калі ён знаходзіцца ў Беларусі.

Усе сайты маюць IP-адрас (91.149.157.124 адрас БелаПАН) — гэта фактычна адрас сервера. Каб усё было прыгожа, сайты маюць імёны (belapan.com). Калі мы ўводзім у браўзеры адрас belapan.com, спецыяльны сервер (ДНС) інтэрнэт-правайдара, напрыклад “Белтэлкам”, злучае нас з IP-адрасам, і сайт адчыняецца.

Таму можна "забараніць" серверу ДНС адказваць на наш запыт і не злучаць дамен belapan.com з яго IP-адрасам. У выніку сайт у Беларусі не адчыняецца. Але калі ўвесці у браўзер непасрэдна IP-адрас ці скарыстацца ДНС-серверам, напрыклад, кампаніі Google, то сайт будзе адчыняцца з Беларусі.

Але наш правайдар можа забараніць доступ да сайта і па IP-адрасе. Тады зайсці на яго з Беларусі будзе немагчыма без выкарыстання Proxy, Tor ці VPN. Фактычна, мы заходзім не на сам сайт, а на камп’ютар недзе за мяжой, які ў абыход нашага нацыянальнага правайдара заходзіць на сайт.

Чаму БелаПАН не адчыняецца праз проксі і з-за мяжы?

Усё проста. Яго сервер фізічна знаходзіцца ў Беларусі. А значыць, калі да яго закрылі доступ па IP-адрасе, то і замежнікі не могуць туды трапіць.

Праўда, з чым звязаная блакіроўка сайтаў і ці блакіроўка гэта, пакуль не вядома.