Маёмасць Беларусі арыштуюць без санкцый: плаціць па дзярждоўгу рублямі не выйдзе
Раней ЕБРР крэдытаваў праекты ЖКГ, цяпер з ім маюць намер разлічвацца рублямі / калаж Улада Рубанава, Еўрарадыё
Спроба плаціць па дзярждоўгу беларускімі рублямі прывядзе да дэфолту і арышту маёмасці Беларусі за мяжой.
Беларускія ўлады заявілі, што з некаторымі крэдыторамі стануць разлічвацца беларускімі рублямі. Сярод іх Міжнародны банк рэканструкцыі і развіцця, Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця і Паўночны інвестыцыйны банк. Нібыта праз санкцыі нельга інакш.
Аднак крэдытораў ніякія абмежаванні не хвалююць, упэўненыя эканамісты. Еўрарадыё даведалася, чаму ідэя ўрада правальная і як у Беларусі могуць забіраць маёмасць за даўгі.
"Не хочацца плаціць, хочацца кінуць"
Схема ўрада не будзе працаваць, паколькі ў дамове пазначаная валюта разліку, кажа кіраўнік праекта "Кошт Урада" Уладзімір Кавалкін.
— Плацеж у беларускіх рублях не будзе прызнаны юрыдычна плацяжом. І ці пройдзе ён — таксама вялікае пытанне. Хутчэй за ўсё, банк-карэспандэнт верне плацеж назад.
Бок кантракта не будуць цікавіць праблемы Беларусі, звязаныя з разлікамі. Умоўна кажучы, калі дамова з МБРР або з ЕБРР, яны не ўводзілі санкцый [на разлікі. — Еўрарадыё] ў дачыненні да Беларусі, гэта не іх праблемы. Беларусь павінна шукаць спосабы, як пад санкцыямі здзейсніць гэтую аплату. Гэта так працуе, а не неяк інакш.
Ніхто з замежных партнёраў не прыме такіх умоў, лічыць эканаміст Яраслаў Раманчук.
— Калі Пуцін нават абламаўся на ідэі прымусіць Еўрапейскі саюз разлічвацца рублямі, то ідэя Лукашэнкі — гэта падобна да ленінскіх тэзісаў пра тое, што мы нацыяналізуем усё і прабачаем усе нашы даўгі.
Ніхто не забараняе праводзіць розныя валютныя аперацыі: купляць юані, праз юані купляць долары. Проста не хочацца плаціць, хочацца кінуць. Адсюль такая рэакцыя.
Эканаміст упэўнены, што і ў Нацыянальным банку, і ва ўрадзе ёсць людзі, якія гэта разумеюць. Аднак наўрад ці хтосьці стане гаварыць пра наступствы.
Дэфолт і арышт маёмасці
Сярод наступстваў — дэфолт, яшчэ большая ізаляцыя Беларусі і арышт усяго, да чаго крэдыторы змогуць дацягнуцца. Таму спроба не абвяшчаць дэфолт, але і фактычна не плаціць па даўгах вельмі дурная, лічаць апытаныя эксперты.
— Дэфолт наступіць незалежна ад таго, абвесціць Беларусь дэфолт ці не. Калі абавязацельствы не выконваюцца больш за 30 дзён, гэта дэфолт. Ён адбываецца фактычна, — кажа Уладзімір Кавалкін. — Далей узнікае працэдура, падобная да працэдуры банкруцтва. Паколькі контрагент плаціць не можа, іншы бок мае права звярнуцца ў суд і запатрабаваць спагнаць гэтыя грошы рознымі спосабамі.
Усё, чым валодае Беларусь за межамі Беларусі і, можа быць, Расіі, можа быць арыштавана без усялякіх санкцый. Не трэба запускаць складаныя працэдуры і Байдэну збіраць Кангрэс. Тут проста суддзя вывучыў дакументы, вынес рашэнне арыштаваць маёмасць, і працэдура пайшла. Калі ўрады Расіі і Беларусі думаюць, што прыдумалі нейкую новую хітрую схему, то насамрэч яны самі сабе злыя Бураціны.
У Беларусі ёсць што адабраць, калі дойдзе да дэфолту, падкрэслівае Яраслаў Раманчук. Гэта могуць быць цягнікі з калійнымі ўгнаеннямі, доля Беларусі ў калійным тэрмінале ў Літве, ЗВР на рахунках па-за Беларуссю, прадстаўніцтвы дзяржкампаній і любыя іншыя актывы.
Рашэнне ад усяленскай крыўды на ўсіх вакол
Рацыянальнага тлумачэння ідэі ўрада эксперты не бачаць. Магчыма, гэта жаданне адпомсціць. Напрыклад, Лукашэнка настолькі абураны згортваннем крэдытавання ЖКГ, што заявіў, што "крый божа" хтосьці стане разлічвацца з банкамі, якія спынілі такія праграмы. Якраз многія праекты ЕБРР былі звязаныя з ЖКГ. У красавіку 2022 года банк цалкам перастаў выдзяляць грошы на новыя праекты ў Беларусі.
— Безумоўна, гэта эмацыйная пазіцыя, прадыктаваная, хутчэй, нейкай усяленскай крыўдай на ўсіх вакол, — кажа Уладзімір Кавалкін.
