Лёнік Тарасэвіч: Калі ў доме няма стала, то распадаецца сям’я

Лёнік Тарасэвіч: Калі ў доме няма стала, то распадаецца сям’я

Лёнік Тарасэвіч — мастак з сусветным імем, беларус з Падляшша, вялікі аматар птушак. Мы сустрэліся на яго галубятні ў падворку Акадэміі мастацтваў у Варшаве — гэтае месца ўпадабалі тутэйшыя хіпстары.

Я прашу расказаць якую-небудзь трагічную гісторыю пра галубоў. Раптоўная просьба бянтэжыць Лёніка: ён чакаў пытанняў пра мастацтва.  Але пра галубоў, дык пра галубоў: мастак зацягвае гісторыю і кубінскую цыгару.

Лёнік Тарасэвіч: Прыпамінаецца мне 1984 год. Да нас з маім прыяцелем Раманам прыехалі трое на двух шыкоўных “мерседэсах”. У скуранках, як бы мая мама сказала, пастрыжаныя пад нуль, і пытаюцца: ці можна купіць галубку-крымку беластоцкую? Колькі каштуе? Раман кажа: “Пяць тысяч”. Гэта была месячная зарплата — пяць тысяч. “Што так дорага?” А Раман кажа: “Ужо 10 тысяч”. Праходзіць яшчэ гадзіна, і кошт вырастае да 15. “Чаму цяпер 15? Было ж 5?” Раман: “Было 5, а цяпер 15”. Дайшло, знаеш, да 30 тысяч. Пагадзіліся на 30 тысяч, узяў дзяцюк драбіны, дастаў галубку. А там важна, каб броўка была белая, каб паміж вачамі не было пярынак каляровых. Раман даў гэтую галубку. Пакупнікі праверылі. Раман папрасіў назад крымку, узяў яе ў рукі, галаву ўсадзіў паміж двума пальцамі. Адарваў галаву галубцы, кроў пырснула, а ён кажа: “Не будуць х*** гадаваць такіх галубоў”.

Лёнік Тарасэвіч: Калі ў доме няма стала, то распадаецца сям’я
Jan Rolke / Forum

Еўрарадыё: Чаму людзі перасталі трымацца свайго? Куды падзеўся гонар?

Лёнік Тарасэвіч: Адбываецца грамадская рэвалюцыя: грошы так хутка прыйшлі, так хутка змяніўся спосаб жыцця... Кожны намагаецца ісці ўгару, дагнаць да паноў, як мая маці казала. На сёння ў Польшчы 30% людзей не адзначаюць Велікодных свят. Чаму? Проста выязджаюць на мора, у горы, у агратурыстыку, каб не было нічога супольнага з Вялікаднем. Хрысціянства застаецца павярхоўнае, а яно ж не ў дэкарацыі. Калі б ў крамах не прадавалі шакаладных зайцоў, дык ніхто б не ведаў, што цяпер святы. Тым больш што ў Велікодны дзень робяць найбольш абортаў. Вараць гэтыя яйкі... Паганская традыцыя. А ў гэтым яйку жыццё. Ты калі-небудзь пра гэта думала?

Еўрарадыё: Вы ж з Падляшша, праваслаўны? Як вам жывецца, калі навокал ўсе каталікі?

Лёнік Тарасэвіч: Я нарадзіўся ў працоўнай сям’і, у нас было мала часу на кожную традыцыю. Але тое, што мы елі за сталом, трымала сям’ю. А сёння людзі нават на вёсках будуюць такую кухню, што і кухні няма. Калі няма стала, то распадаецца сям’я. Адзінае для мяне было непрыемна што перад святам быў пост, а дзіця не разумее, чаму нельга есці. І ў царкве Усяночную таксама няпроста выстаяць... На шчасце, ў маім Гарадку царква размаляваная, было на што глядзець. То я на службе глядзеў. А бацька мне па лбе даваў, калі я не на царскія брамы глядзеў, а са святымі знаёміўся.

Еўрарадыё: Цяпер часта разважаюць пра ідэнтычнасць. Як чалавек, што паходзіць з беларуска-польскага памежжа, вы маеце разарваную самасвядомасць ці гэта неяк іначай?

Лёнік Тарасэвіч: Нас трымае пры беларускасці і праваслаўі польскі каталіцызм. Каб не ён, то мы нашмат хутчэй сталі б палякамі. Мы ў Гарадку з 1937 года маем касцёл, але ён місійны, ксяндзы да нас прыязджаюць з Аргенціны. Для нас гэта вялікі кантраст, які мы назіраем і падчас выбараў. Палова мясцовых, пераважна каталікі, будуць галасаваць за правую партыю. А другая палова за любога, хто б не нагадваў пра даваенны санацыйны час.

Еўрарадыё: Не першы год у Гайнаўцы праходзіць марш польскіх нацыяналістаў памяці “праклятага жаўнера” Рамуальда Райса (“Бурага”), які пасля вайны паліў беларускія вёскі на Падляшшы разам з людзьмі. Што гэта? Спроба пакрыўдзіць беларускую меншасць ці бяздумнасць?

Лёнік Тарасэвіч: З аднаго боку, бяздумнасць, а з іншага — дурасць улады, якая дазваляе тое, што скончыцца горам, бо гэта стварае ў беларусах адчужанасць да краіны, дзе яны жывуць. Але ёсць і больш страшная рэч: сярод людзей, пераапранутых ў “праклятых жаўнераў”, ідзе ўнучак, а на тратуары стаіць бабуля, якая памятае, як гарэлі вёскі. Людзі вельмі знерваваныя гэтай сітуацыяй. Але арганізатар гэтага маршу — чалавек, які выкладае рэлігію ў школе. І гэта яшчэ адзін прыклад “ваяўнічага каталіцызму”.

Еўрарадыё: Якую будучыню вы прадбачыце?

Лёнік Тарасэвіч: Моладзь едзе працаваць у Нарвегію і Англію на тры месяцы, працуе там і вяртаецца, потым зноў едзе на тры месяцы. Дзякуючы гэтаму яны не перарываюць кантакты з сям’ёй, не адыходзяць да іншай культуры. Бо ранейшыя выезды пазабіралі ад нас людзей, шчасця людзі не мелі. Амерыка нам шчасця не дала.

Лёнік Тарасэвіч: Калі ў доме няма стала, то распадаецца сям’я

Заканчваю запісваць размову, раблю пару здымкаў галубятні, пытаюся пра іх жыхароў. Лёнік гадуе галубоў самых розных відаў — ад мікалаеўскіх, якія, як кажа ён, лятаюць вертыкальна, да венскіх — у мастака яны чорныя, з даліканай доўгай шыяй. Кажа, што голуб раней быў сімвалам паганскай багіні кахання Венеры, потым хрысціяне зрабілі яго сімвалам Святога Духа. Дадаю, што камуністы бачылі ў ім сімвал міру.

Апошнія навіны

Галоўнае

Выбар рэдакцыі