Ярашук: Былі дэпутаты, якія патрабавалі нашага арышту ў зале паседжанняў

Пінск быў адзіным горадам у Беларусі, а, магчыма, і ва ўсім тагачасным СССР, дзе гарадскі савет падчас надзвычайнай сесіі ўхваліў заяву, у якой путч 19 жніўня 1991 году асуджаўся і быў названы антыканстытуцыйным. Еўрарадыё паразмаўляла з тагачасным дэпутатам пінскага гарадскога савета ад дэмакратычных сілаў Віктарам Ярашуком.

110819 Jarashuk site.mp3

Еўрарадыё: Як так стала так, што менавіта пінскі гарсавет аказаўся такім дэмакратычным яшчэ 20 гадоў таму?

Ярашук: У той час у пінскім гарсавеце была вельмі моцная апазіцыя. Яна складала недзе каля 1/3 часткі ўсіх дэпутатаў. Мы былі вельмі моцныя. Былі людзі, якія "адзін за адным стаялі"... Калі мы ранкам 19-га даведаліся, што ў Маскве адбыўся путч, то мы сабраліся амаль усім складам, хуценька напісалі заяву.

А ў нас па рэгламенце было так, калі 20 чалавек патрабуе пазачарговую сесію, то прэзідыум павінен разглядзець гэтую заяву і прыняць рашэнне — ці праводзіць сесію, ці не. Мы дамагліся правядзення гэтай сесіі. У той час у мясцовай газеце мы таксама здолелі надрукаваць і нашу заяву ад імя апазіцыі, якая была падпісана канкрэтнымі прозвішчамі, дзе таксама асуджаўся гэты самы путч, і мы путчыстаў назвалі фашыстамі і г.д.

Еўрарадыё: Ці былі спробы запалохвання тых людзей, якія былі ініцыятарамі гэтай заявы?

Ярашук: Я памятаю, 19-га, калі я нават ішоў па вуліцы і сустракаў знаёмых людзей, то адны падтрымлівалі, а іншыя са злараднасцю казалі: “Ну што, дэмакраты, даскакаліся? Будзе вам зараз!".

Еўрарадыё: Не ўсе так адназначна падтрымлівалі вашу заяву?

Ярашук: Безумоўна. Калі пачалася сесія 20 жніўня, першы сакратар гаркаму партыі ды шмат хто з дэпутатаў проста настойвалі, каб нас арыштавалі. Каб нас арыштавалі ў зале паседжання гарсавета, каб не праводзіць сесію, каб нас арыштаваць, бо мы парушылі загад нумар 1 ГКЧП.

Еўрарадыё: Як прайшла і чым скончылася сесія?

Ярашук: Спачатку частка дэпутатаў-камуністаў патрабавала, каб нас арыштавалі, але яны гэтага не здолелі зрабіць. У той час у нас усе сесіі трансляваліся па Пінскім гарадскім радыё. І пачатак гэтай сесіі чуў увесь горад. Галоўную справаздачу рабіў у той час сябра нашай апазіцыі, намеснік старшыні гарсавету. Уся наша заява і яго справаздача прайшлі ў эфір і іх пачуў увесь горад, праўда, потым яе адключылі і далейшы працяг сесіі ніхто не чуў.

Мы, сябры апазіцыі, выступалі вельмі ўпэўнена, а пракамуністычным дэпутатам не было чаго сказаць. Яны проста спужаліся і, калі пачалося галасаванне, то (а я быў старшынём падліковай камісіі на той сесіі) проста сам не паверыў, калі падлічылі галасы: там літаральна было на два галасы больш, чым патрэбна для таго, каб прыняць заяву гарсавету, якая асуджае ГКЧП. Лічыць яго нелегітымным і незаконным і патрабуе, каб яно сышло і вярнуўся канстытуцыйны лад.

Еўрарадыё: А дзе цяпер гэтыя пінскія дэпутаты-дэмакраты?

Ярашук: Ведаеце, па-рознаму склаўся лёс. На жаль, ужо шмат каго няма, прайшло 20 гадоў усё ж, гэтыя людзі адышлі ад нас. Нехта застаўся. Трэба сказаць, што некалі Пінск быў такім дэмакратычным горадам, а зараз ён адзін з самых такіх… У балоце знаходзіцца. Людзі нешта спрабуюць рабіць, але ўжо ўзрост... Я ў той час быў адным з самых маладых дэпутатаў, а мне ўжо за 50 і хутка на пенсію ісці...

Еўрарадыё: А астатнія праводзяць нейкую грамадскую дзейнасць?

Ярашук: Мы сустракаемся. Час ад часу сустракаемся з моладдзю, нешта праводзім, але нейкай арганізаванай працы ўжо няма, на жаль. Нас у Пінску, тых дэпутатаў, засталося не так ужо і шмат, на жаль.