Максім Нікітка-Міровіч: У нашай музыцы прыхаваны пазітыў высокага ўзроўню
Лідар праекту KOSMODROMM патлумачыў, чаму сінт-поп зручны для перадачы трагічнай тэмы, адкрыў сакрэты наступнага дыску і пафантазіраваў наконт будучых выступаў.
Пра музычную адукацыю
Еўрарадыё: Ходзяць чуткі, што вы, Максім, маеце кансерваторскую музычную адукацыю і нават спяваеце ў оперным тэатры…
Максім Нікітка-Міровіч: Не! Я не ведаю, адкуль узяліся гэтыя чуткі: класічную адукацыю я атрымоўваю толькі зараз — гэта мая другая вышэйшая адукацыя і яна датычыцца менавіта музыкі. Я атрымоўваю яе ў Англіі завочна. Вось так. А ў кансерваторыі я не вучыўся. Мне ўвогуле не вельмі падабаецца наш падыход да вышэйшай адукацыі, асабліва што тычыцца творчых спецыяльнасцяў.
Еўрарадыё: А што вы вывучаеце ў Англіі?
Максім Нікітка-Міровіч: Вывучаю менавіта тэорыю і гісторыю музыкі і кампазіцыю. Там падыход да адукацыі ўвогуле іншы, таму што яны не ставяць за мэту зрабіць з цябе спецыяліста, які будзе ў вузкім сэнсе працаваць у нейкай галіне, якая ўжо вызначана. Увогуле ў адукацыі англійскага кшталту няма такога, што ёсць нейкая, напрыклад, спецыяльнасць па дыплому. Закончыўшы гэты курс, можна ўвогуле не звязвацца з музыкай, сказаўшы, што ўсё ўжо напісана да мяне. Розніца менавіта ў гэтым — няма размеркавання.
Пра тое, чаму сінт-поп, і пра Баха
Еўрарадыё: У нашай краіне музыкі з адукацыяй у большасці асядаюць у аркестрах, музычных школках ці кавер-бэндах. Вы ж абралі незвычайны шлях — заняліся сінт-попам. Чым вас прывабіла яго эстэтыка?
Максім Нікітка-Міровіч: Сінт-поп у маёй творчасці будзе датычыцца менавіта першага дыску. “Будет лаковый дождь” зроблены ў сінт-поп стылістыцы адмыслова: гэта ілюстрацыя музыкі 1980-х. Такая была задума — зрабіць стылізацыю. А дыск, які мы робім зараз, адыходзіць ад стылістыкі сінт-попу. Ён таксама будзе электронным, але ў больш сучасным сэнсе… Вядома, што падыход да электроннай музыкі тычыцца не толькі гучання, але і канструявання гэтай музыкі, працы з апрацоўкай гуку… Увогуле падыходы да напісання музыкі могуць быць вельмі рознымі. Ды электронная музыка і з’явілася як канструяванне. Напрыклад, у даваенны і пасляваенны час перад кампазітарамі стаяла задача адмыслова адысці ад традыцый класічнай музыкі. Тагачасныя аўтары аналізавалі тое, што рабілася ў класічнай музыцы, бралі іншыя інструменты і выкарыстоўвалі іншыя падыходы да стварэння музыкі. Пачыналі нават не з партытур, як у варыянце з класічнай музыкай, а адразу ў студыі, нават не ўяўляючы, што атрымаецца ў выніку.
Еўрарадыё: У такім выпадку пачынальнікам электроннай музыкі быў Бах — яшчэ той канструктар!
Максім Нікітка-Міровіч: Так! У Баха вельмі шмат менавіта канструявання ў музыцы, такога матэматычнага падыходу. У вельмі цікавага сучаснага філосафа Дагласа Хафштадтэра ёсць кніга “Гёдэль, Эшэр, Бах — гэтая бясконцая гірлянда”. Бах — кампазітар, Эшэр — гравёр, які малюе матэматычныя гравюры, а Гёдэль — вядомы сучасны матэматык. І вось Хафштадтэр праводзіць такую паралель, што ўсё, што робяць гэтыя тры творцы, — гэта адно і тое ж, і ўсё, што яны робяць, мае адну структуру.
Еўрарадыё: Ці дапамагае музычная адукацыя ў стварэнні электронных кампазіцый?
Максім Нікітка-Міровіч: Натуральна! Таму што музычная адукацыя, на мой погляд, перш за ўсё грунтуецца на сур’ёзным аналізе, то бок, калі ты робіш ужо свядома тое, што рабілі да цябе ў гэтым накірунку. І калі з дапамогай адукацыі ты аналізуеш пэўны досвед, то свае кампазіцыі рабіць прасцей.
Еўрарадыё: А вы аналізавалі беларускую і сусветную сінт-поп сцэны, калі сталі на шлях першага альбому?
Максім Нікітка-Міровіч: Прадстаўнікоў сусветнага сінт-попу я слухаў даволі шмат, але, хіба, слухаў крыху збоку. Тут цікава, як нейкія рэчы рабілі да цябе, які быў падыход у свой час да музыкі. Нам быў нават больш цікавы пачатак 1980- х, чым развіты сінт-поп канца 1990-х. Вядома, мы аналізавалі гэтыя кампазіцыі. Вось і Зміцер, з якім мы робім музыку разам у праекце KOSMODROMM, ён таксама аналізаваў саўнд і падыход да гуку, які быў у тыя часы, — ён больш адказны за фінальнае гучанне твора.
Еўрарадыё: А што наконт таго, што “ўвесь шарм сінт-попу ў дылетантызме і спробе яго пераадолення”?
Максім Нікітка-Міровіч: Мабыць, у нас таксама хапае дылетантызму ў гэтым сэнсе ў музыцы, таму што мы не лезлі ў бок складаных гармоній ці нават складаных падыходаў да аранжыровак, як, напрыклад, у Бенжаміна Брытана, калі песня адначасовы гучыць у дзвюх танальнасцях: калі акампанемент грае нешта сваё, а спявак спявае сваё ў іншай танальнасці. Ну, гэта такая больш кампазітарская, складаная праца. Таму мы ў нейкім сэнсе ўсё рабілі ў дылетанскім парыве.
Пра альбомы — будучы і мінулы
Еўрарадыё: Ці застанецца сінт-поп у другім альбоме, які вы зараз актыўна рыхтуеце да выдання? Як увогуле вы вызначаеце свой стыль?
Максім Нікітка-Міровіч: Ну, хутчэй гэта электронная музыка ў шырокім сэнсе, якая ўключае ў сябе, мабыць, усё, што было зроблена ў гэтым кірунку да нас.
Еўрарадыё: Сінт-поп — дастаткова халодны стыль, хоць, у прынцыпе і Depeshe Mode, і Camouflage — папулярныя прадстаўнікі стылю — умеюць пісаць вельмі пяшчотныя і цёплыя песні… Чаму ў першым альбоме KOSMODROMM вы звярнуліся да нямоднай і недзе забытай чарнобыльскай тэмы?
Максім Нікітка-Міровіч: Калі гаварыць пра этапы стварэння альбома, усё пачалося не з сінт-попу, а менавіта з тэмы. Тэма была для мяне заўсёды цікавая. Гэты альбом можна назваць пераасэнсаваннем трагедыі. А сінт-поп быў другасным у гэтай працы. Дзякуючы яму мы паспрабавалі перадаць атмасферу тых часоў, калі здарыўся Чарнобыль.
Еўрарадыё: А што вы хацелі сказаць гэтым альбомам?
Максім Нікітка-Міровіч: Мабыць, нельга адназначна сказаць, што менавіта. Гэта крыху рэтраспектыўнае бачанне, да якога далучаюцца ўспаміны дзяцінства, музыка тагачасных радыёкропах — менавіта сінт-поп. І з такіх аскепкаў склалася адзінае цэлае. А ўжо кожны чуе ў музыцы нешта сваё. То бок, на пошту нашага праекту часта прыходзяць лісты ад слухачоў. І цікава назіраць за тым, што кожны бачыць у гэтай музыцы – вельмі розныя трактоўкі і версіі зместу дыску. Ён для гэтага і ствараўся, каб пачуць гэтыя версіі.
Еўрарадыё: А хто ваш слухач? На каго разлічана ваша музыка?
Максім Нікітка-Міровіч: Часцей за ўсё гэта маладыя людзі, якія любяць чытаць кніжкі рознага кшталту, а таксама тыя, хто цікавіцца сучаснай музыкай.
Еўрарадыё: Зараз вы рыхтуеце наступную пласцінку, яшчэ больш драматычную па сваёй сутнасці. Што мусіць зразумець яе слухач? Пра што будзе яна?
Максім Нікітка-Міровіч: Пласцінка будзе пра віртуальную рэальнасць — таксама вельмі цікавая тэма, якая ўзята з фантастычнай літаратуры, утопіяў, дзе людзі жывуць у сканструяваным свеце. У выпадку нашага дыску гэты свет сканструяваны з лічбавых прыстасаванняў. Дыск, як і першы, таксама будзе драматычным… Што мае зразумець слухач? Тут таксама цяжка даць адназначны адказ… Людзі мусяць зразумець, што могуць быць розныя падыходы да аналізу навакольнага свету. А навакольны свет можна трактаваць і з такой пазіцыі, якая будзе прадстаўлена ў нашым другім дыску.
Еўрарадыё: Прынамсі, ваш першы альбом вызначаецца атмасфернасцю і змрачнаватасцю. Чаму KOSMODROMM схіляецца ў бок змрочнасці? Беларусам жа так не хапае пазітыву!
Максім Нікітка-Міровіч: Насамрэч тут ёсць пазітыў, але ён прыхаваны. І ў першым, і ў другім дысках мы будуем форму, што заўсёды пасля музычнай фінальнай кропкі ўсё роўна ёсць адчуванне, што ўсё будзе добра. Мабыць, гэта пазітыў больш высокага ўзроўню…
Еўрарадыё: Класічнае святло напрыканцы тунэля…
Максім Нікітка-Міровіч: Так. Гэта не калі ўсе бегаюць з усмешкамі і крычаць: “Усё будзе добра!” — гэта нейкі страшэнны пазітыў, часам падаецца. У нас пазітыў такога кшталту, калі чалавек разумее, што адбываецца кепскага і што на гэта можна паглядзець з розных бакоў, ён нават узброены гэтымі ведамі, але ў выніку ён ведае, што ўсё будзе добра. Падаецца, гэта больш трывала гучыць, чым проста пазітыў ад няведання таго, што адбываецца насамрэч.
Беларускамоўная фактура…
Еўрарадыё: Вядома, што наступны альбом будзе беларускамоўным…
Максім Нікітка-Міровіч: Так. Ячшэ з часоў школы я пісаў вершы на дзвюх мовах — і па-беларуску, і па-руску. І мне гэта было аднолькава цікава. Але цікава яшчэ зрабіць дыск менавіта на беларускай фактуры, мабыць, таму што да нас не рабілі такога дыску менавіта па-беларуску…
Еўрарадыё: Так, апошнім часам беларусы спалучаюць электроніку з фолькам…
Максім Нікітка-Міровіч: Я акурат хацеў пра гэта сказаць. Мне вельмі не падабаецца, што беларуская мова ў электроннай музыцы ўжываецца ў фольк-ключы — гэта вельмі вузкая сцяжынка. Таму нам закарцела зрабіць сучасны дыск, які таксама будзе па-беларуску. Гэта цікавы шлях таксама і развіцця мовы, не толькі музыкі.
Кніга Сасноўскага і будучыя выступы з “Князем Мышкиным”
Еўрарадыё: Вы назіраеце за працэсамі, якія адбываюцца ў беларускай музыцы?
Максім Нікітка-Міровіч: Шчыра кажучы, не вельмі. Канешне, я ведаю найлепшыя альбомы мінулага года і іх аўтараў дзякуючы сайту Experty.by. Гэта збольшага цікавыя калектывы, але я не часта слухаю гэтую музыку — шмат чаго слухаць даводзіцца па вучэбнай праграме, таму нестае часу. Лідар “Старога Ольсы” Зміцер Сасноўскі выдаў дзве кнігі пра класічную беларускую музыку. Адна кранае перыяд з архаікі да XVIII стагоддзя, а другі том, які нядаўна быў прэзентаваны, тычыцца часоў з XVIII стагоддзя да сучаснасці. Мне было цікава пачытаць — я шмат чаго не ведаў. Мабыць, беларуская музыка, хутчэй за ўсё, мяне цікавіць менавіта ў гэтым сэнсе.
Еўрарадыё: Ці канцэртуе KOSMODROMM?
Максім Нікітка-Міровіч: Зараз — не, таму што мы адразу спазіцыянавалі сябе як студыйны праект. Я пакуль не вельмі ўяўляю, у якім фармаце маглі б праходзіць нашы канцэрты. Магчыма, як адмысловыя нейкія перфомансы — у адным канцэрце, напрыклад, з “Князем Мышкиным”. Таму што я не ведаю, як бы мы ўпісаліся ў вечарынкі, прысвечаныя творчасці Depeshe Mode, бо граем музыку крыху іншага кшталту. На Depeshe Mode -вечарынкі людзі прыходзяць больш адпачыць і не чакаюць песень гурту перыяду “Music from the Masses” са змрочнымі мелодыямі — мне цікавы гэты перыяд у творчасці гурта. А на вечарынках яны чакаюць “Enjoy the Silence” і астатнія хіты — мне такая трактоўка Depeshe Mode не блізкая.
Еўрарадыё: А ці будзе цікавай ваша музыка замежнікам?
Максім Нікітка-Міровіч: Не ведаю. Хаця беларускамоўная фактура — яна цікавая для краін-суседзяў, але як гэта адаб’ецца ў выніку — казаць цяжка. Мы не азіраемся на пэўных слухачоў — каб трапіць у слухача, мы робім тое, што нам цікава, а калі наша музыка знаходзіць слухачоў — гэта добра.
Еўрарадыё: Ніякай камерцыі!
Максім Нікітка-Міровіч: Дакладна. Камерцыйных мэтаў пры стварэнні праекту мы не ставілі.
Фота: www.kosmodromm.com
