Gazeta Wyborcza: Палякі высякаюць Белавежскую пушчу, а беларусы — берагуць

У распараджэнні польскага выдання Gazeta Wyborcza апынуўся даклад аб Белавежскай пушчы, падрыхтаваны Міжнародным саюзам аховы прыроды па замове ЮНЕСКА. У верасні-кастрычніку 2018 года эксперты МСАП пабывалі ў польскай і беларускай частках пушчы. І прыйшлі да высновы, што "Дзяржаўныя лясы", арганізацыя, якая кіруе польскімі лясамі ад імя казначэйства Польшчы, рэгулярнымі высечкамі і будаўнічымі працамі парушае абавязацельствы па захаванні самага вялікага і самага старога лесу Еўропы. А беларусаў, наадварот, пахвалілі.

Чарвякі — козыры

У 2014 годзе ўся польская частка Белавежскай пушчы была ўключаная ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Пушчу падзялілі на зоны, і толькі ў адной з іх, дзе размешчаныя найболей трансфармаваныя лясы, былі дазволеныя высечкі і кампенсацыйныя пасадкі. Большая частка ляснога масіву павінна была застацца некранутай.

Аднак пасля таго, як у 2015 годзе Prawo i Sprawiedliwość [цяперашняя партыя ўлады ў Польшчы. — Еўрарадыё] перамагла на выбарах і сфармавала аднапартыйны ўрад большасці, а міністрам навакольнага асяроддзя стаў Ян Шышко, "Дзяржаўныя лясы" ўсё менш і менш турбаваліся аб захаванні прынятых раней абавязацельстваў.

Вялікія высечкі пачаліся ў пушчы на ​​падставе барацьбы з лясным чарвяком. Толькі за 2017 год ад шкодніка было "вылечана" амаль 200 тысяч кубаметраў драўніны. Пры гэтым эксперты лічаць, што чарвяк не прадстаўляе пагрозы для лесу. Дзейнасць ляснога чарвяка — натуральны працэс. Ён ператварае хвойныя лясы, якія часта падтрымліваюцца штучна, у натуральныя ліставыя. МСАП адназначна негатыўна ацаніў высечку ў Белавежскай пушчы ў 2016-2017 гадах.

Не сячыце, мужыкі

Gazeta Wyborcza піша, што высечка дрэў магла быць апраўданая толькі ўздоўж асноўных дарог агульнага карыстання. Аднак эксперты заўважылі, што сухія яліны зразаліся нават у 150 метрах ад краю дарогі. Акрамя таго, высечка адбывалася каля невялікіх лясных дарог і нават лясных сцежак.

Большая частка высечкі тычылася стогадовых дрэвастояў, натуральных або вельмі блізкіх да натуральных. Атрыманая драўніна была вывезеная і прададзеная.

Нягледзячы на ​​тое, што на польскім баку былі пажары, у Беларусі, дзе столькі ж загінулых дрэў і іх ніхто не высякаў, пажараў не было. Акрамя таго, як адзначаюць эксперты, мёртвыя дрэвы назапашваюць ваду і робяць лес больш вільготным.

Доўгая дарога праз лес

Польшча ўзяла на сябе абавязацельства захаваць дарогі ў пушчы на ​​існуючым узроўні. Спроба пашырыць Нараўкоўскую дарогу, якая перасякае Белавежскую пушчу з поўначы на ​​поўдзень, і заасфальтаваць іншыя дарогі, з'яўляецца парушэннем гэтага абавязацельства.

Дарога высокага стандарту пагражае цэласнасці экасістэмы лесу, лічаць эксперты. Гэтыя змены закрануць птушак і млекакормячых. Таксама гэта можа павялічыць рызыку пажару і распаўсюджвання чужародных відаў. Было рэкамендавана неадкладна прыпыніць працы на Нараўкоўскай дарозе і правесці ацэнку іх ўздзеяння на навакольнае асяроддзе.

У справаздачы ёсць і іншыя патрабаванні:

— прыпыненне любых лесагаспадарчых работ у зонах, дзе яны не былі дапушчаныя;

— спыненне вывазу мёртвых дрэў па ўсім лесе;

— прыпыненне санацыйных высечак па ўсім лесе;

— прыпыненне насаджэнняў і падрыхтоўкі глебы для пасадак па ўсім лесе;

— стварэнне комплекснага плана кіравання аб'ектам;

— рэалізацыя комплекснага плана ацэнкі рызыкі пажараў.

Эксперты лічаць, што змяненне меж зон у пушчы магчымае, але толькі ў выпадку пашырэння тых зон, у якіх лясная гаспадарка не можа ажыццяўляцца.

З нашага боку

Паводле інфармацыі Gazeta Wyborcza, у польскіх уладаў даклад выклікаў збянтэжанасць яшчэ і таму, што дзейнасць "Дзяржаўных лясоў" параўноўваецца з тым, што адбываецца ў беларускай частцы Белавежскай пушчы. Ужо сам факт параўнання з беларусамі падаўся палякам чымсьці надзвычайным. У дакладзе МСАП беларусаў хваляць за тое, што высечак няма. І адзначаецца, што менавіта там можна ўбачыць лес, які захаваўся лепш за ўсё.

Дакумент, які аналізавалі журналісты, не з'яўляецца канчатковым заключэннем экспертаў. У польскага ўрада ёсць магчымасць адказаць на яго. Эксперты прымуць гэтыя заўвагі да ведама, і толькі пасля гэтага будзе апублікаваная выніковая версія.

Варта таксама адзначыць, што Gazeta Wyborcza знаходзіцца ў апазіцыі да PiS. Выданне сістэмна крытыкуе польскую партыю ўлады.