Крызіс на мяжы, погляд з Польшчы: хто першы пагаворыць з ЕС і з апазіцыяй

Учора на сайце польскага тэлеканала TVP info з'явілася навіна з трывожным загалоўкам: "Мігранты зніклі з вуліц Мінска — рыхтуецца напад на польскую мяжу?”.

Раніцай, калі калона мігрантаў, якая называе сябе "караванам надзеі", рушыла ў бок польскай мяжы, польскія спецслужбы таксама казалі, што ўсё прадбачылі.

Прэс-сакратар міністра-каардынатара спецслужбаў Станіслаў Жарын канстатаваў: пачалася спроба гвалтоўнага прарыву мяжы. Але гэтага чакалі.

На месцы прадказанняў у польскіх СМІ з'явіліся прамыя трансляцыі: мігранты падышлі да мяжы, мігранты спрабуюць прарвацца праз загароду, праваабаронцы заклікаюць не дапусціць эскалацыі, Дуда склікае тэрміновую нараду.

Што кажуць пра тое, што адбываецца на мяжы ў Польшчы, чытайце ў аглядзе Еўрарадыё.

Ці папросяць дапамогі ў Frontex?

Сёння абмяркоўвалася, якая дапамога ЕС патрэбна Польшчы, каб даць рады з крызісам.

Журналіст Rzeczpospolita Яцэк Ніжынкевіч лічыць, што польскія ўлады не спраўляюцца — і не справяцца, калі не звернуцца па дапамогу ў Frontex. Гэта агенцтва Еўрапейскага Саюза па бяспецы знешніх межаў. Яго стварылі ў 2004 годзе. А пасля пачатку еўрапейскага міграцыйнага крызісу ў 2015 годзе пашырылі яго паўнамоцтвы.

Ніжынкевіч упэўнены, што гэты крызіс можа пагражаць не толькі польскім межам, але і іміджу Польшчы.

"Бягучая палітыка ўрада прывядзе да трагедый, якія немагчыма схаваць ад грамадскай думкі. Цяпер ніякая сцяна не дапаможа. Мы не гатовыя і не справімся ў адзіночку", — напісаў ён у твітары.

Журналіст Newsweek Дамініка Длугаш таксама піша, што цяпер кожны павінен задавацца пытаннем, чаму палітыкі не звярнуліся да ЕС.

Намеснік кіраўніка МУС Мацей Вонсік не лічыць, што Frontex Польшчы дапаможа — маўляў, там усяго 1,3 тыс. супрацоўнікаў. Пры тым што польскіх памежнікаў — 16 тысяч чалавек, якім дапамагаюць яшчэ 10 тысяч жаўнераў. У Літву, напрыклад, Frontex адправіў усяго 60 чалавек — з іх 10 польскіх памежнікаў.

Трэба паразмаўляць з апазіцыяй

У краіне не толькі міграцыйны крызіс, але і іміджавы, лічыць экс-міністр замежных спраў Польшчы, член цэнтрысцкай "Польскай сялянскай партыі" Уладзіслаў Тэафіл Барташэўскі.

— Польшча не павінна быць адзінай краінай, якая змагаецца з гэтым. Гэта праблема для ўсіх нас. Урад кажа, што ўсё будзе добра. А гэта не так, і будзе толькі горш. Таму я заклікаю ўрад падумаць і пагаварыць з апазіцыяй, — цытуе яго выданне Onet.

Прэзідэнт павінен паразмаўляць з апазіцыяй і склікаць Раду нацыянальнай бяспекі, нагадваў яшчэ раніцай Анджэю Дуду экс-прэм'ер Дональд Туск.

Барташэўскі ж заклікае да салідарнасці не толькі ў краіне. Трэба яшчэ шукаць згоды з замежнымі партнёрамі.

У Польшчы і ЕС як на зло ўскладніліся адносіны. Спачатку Варшава прыняла закон, паводле якога польская Канстытуцыя стаіць вышэй за законы ЕС, — ці трэба казаць, што гэта не спадабалася Брусэлю. А затым у парушэнне міжнароднага права дазволіла памежнікам адпраўляць мігрантаў назад у Беларусь без прадстаўлення права падацца на прытулак.

Літва, Латвія і Эстонія ўжо заступіліся за Польшчу. Латвія лічыць, што ЕС павінен Польшчу "ўсяляк падтрымаць". Літва падтрымлівае Польшчу "з поўнай салідарнасцю" і мяркуе, што ЕС павінен "адрэагаваць і рашуча падтрымаць Польшчу ды іншыя пацярпелыя краіны" і паскорыць працу над новымі санкцыямі.

А Эстонія яшчэ і заклапочанасць выказала. І таксама заклікала ЕС умацаваць свае знешнія межы і больш актыўна працаваць над санкцыямі супраць Беларусі.

Фатаграфуюць толькі беларусы

Кіруючай партыі "Права і справядлівасць" сёння, вядома, дасталася ад журналістаў. Дзіўнага мала: тых самых журналістаў не пускаюць на мяжу.

Усё той жа Ніжынкевіч лічыць, што PiS проста баіцца паказаць, наколькі дрэнна падрыхтавалася да крызісу. А гэта значыць, піша журналіст, што "свет асуджаны на беларускія фатаграфіі" і пераказ падзей рускамоўнымі крыніцамі.

"Яшчэ ёсць час атрэсціся. Палякі заслугоўваюць інфармацыі з першых рук!" — падбадзёрвае журналіст.

У каментарах да гэтай публікацыі ў твітары падтрымліваюць яго не ўсе. Пішуць, маўляў, калі дапусціць на мяжу некаторыя выданні, то беларуская прапаганда будзе ліцца з двух бакоў. А відэа, якія публікуюць польскія памежнікі, паказваюць, што яны вельмі нават нядрэнна гатовыя.

Адным словам, як гэта часта бывае, міграцыйны крызіс стаў яшчэ і падставай для высвятлення стасункаў для палітычных апанентаў.

А цяпер пра людзей

На мяжу хацелі б патрапіць не толькі журналісты, але і праваабаронцы. Сёння яны чарговы раз заклікалі да адпраўкі туды незалежных назіральнікаў.

І таксама патрабуюць рэакцыі ЕС.

"Міжнародныя інстытуты і інстытуты ЕС павінны неадкладна прыняць меры для дээскалацыі гвалту на польска-беларускай тэрыторыі. Людзі апынуліся ў пастцы паміж жорсткімі беларускімі сіламі і Польшчай", — пішуць актывісты Grupa Granica.

Гэта значыць працягваюць нагадваць, як важна бачыць за гэтым крызісам і асобных людзей, якім патрэбна дапамога. Хай нават некаторыя з іх і бяруць у рукі нажніцы для металу, даходзячы да пагранзоны.

Чатыры лаўрэаткі Нобелеўскай прэміі па літаратуры — Святлана Алексіевіч, Эльфрыда Ялінэк, Герта Мюлер і Вольга Такарчук — таксама звярнуліся ў Савет Еўропы і Еўрапарламент з патрабаваннем прыняць меры ў сувязі з "гуманітарнай катастрофай" на мяжы з Беларуссю, піша газета Wyborcza.

Вы ўбачыце, што адбудзецца 8 лістапада

І трошкі дзіўных прадказанняў.

У сярэдзіне кастрычніка на польскай тэлевізіі адбыўся рэзкі абмен думкамі з удзелам палітыка правай нацыяналістычнай польскай партыі Януша Корвін-Міке.

Тады ён сцвярджаў, што прарасійскі кандыдат у прэзідэнты ў Беларусі сеў у турму на 14 гадоў, намякаючы на Віктара Бабарыка. А вось Аляксандр Лукашэнка 20 гадоў абараняе Беларусь ад Расіі.

"Вы ўбачыце, што адбудзецца 8 лістапада", — сказаў тады Міке.

Цяпер яму даводзіцца тлумачыцца: інтэрнэт-карыстальнікі ўбачылі ў гэтым яго выказванні не тое прароцтва, не тое папярэджанне. Сам палітык кажа: ён усяго толькі меў на ўвазе больш цеснае супрацоўніцтва Беларусі і Расіі. І не памыліўся, зрэшты: на днях яго змацавалі не менш загадкавым, чым гэта прадказанне, інтэграцыйным дэкрэтам.

Дэкрэт падпісалі 4 лістапада, а напачатку планавалі зрабіць гэта 8 лістапада — адсюль і "прароцтва".

Добрая навіна для Польшчы ў тым, што расійскіх войскаў у такім фармаце інтэграцыі на мяжы з Польшчай не прадбачыцца. Але праблемы ў краіны будуць, папярэджвае Корвін-Міке.

Калі вы сёння чыталі навіны, то ведаеце, што ён не памыліўся.