Ён стаміўся, ён сышоў

“Еўрапейскае радыё” пагутарыла з Міхаілам Чыгіром, Пятром Краўчанкам і Юрыем Івановым – беларусамі, якія асабіста кантактавалі з Барысам Ельцыным пры пачатку і ў сярэдзіне 1990-х.

23 красавіка ад сардэчна-сасудзістай поліорганнай недастатковасці ў Маскве ва ўзросце 77 гадоў памёр Барыс Мікалаевіч Ельцын.

Пахаванне першага прэзідэнта Расіі адбудзецца 25 красавіка – Уладзімір Пуцін абвясціў гэты дзень днём нацыянальнай жалобы.

Пятро Краўчанка, экс-міністр замежных спраў і амбасадар Беларусі ў Японіі, лічыць, што менавіта Ельцыну Беларусь абавязана пераходам да “рэальнай дэмакратыі”:

Пятро Краўчанка: “Я блізка назіраў у розных момантах, у розных сталіцах: у Белавежскай пушчы (у Віскулях), і ў Маскве, і ў Мінску, у Ташкенце, Бішкеку — Ельцына ў розных абставінах і магу сказаць, што гэта быў дзяржаўны дзеяч, мудры чалавек.

Ён мог, наколькі мне ведама, у лічаныя хвіліны прыняць рашэнне наконт, напрыклад, афармлення расійскага грамадзянства тым людзям, якія вельмі многа зрабілі для Расіі, хаця гэта вельмі складаная і няхуткая працэдура.

Ён прымаў рашэнні імгненна. Гэта якасць сведчыць пра тое, што ён меў добрую падрыхтоўку”.

Па словах спадала Краўчанкі, адносна Беларусі ён заўсёды паводзіў сябе карэктна і шмат дапамагаў у эканамічным сэнсе ў першыя постсавецкія гады існавання нашай краіны.

Пятро Краўчанка: “Апошні раз я бачыў яго ў сярэдзіне 1990-х гадоў. Ён не вельмі добра адчуваў сябе. Я бачыў на яго твары нейкую стомленасць і нават апатыю. Цяпер ужо добра вядома, што другі тур прэзідэнцкіх выбараў у 1996 годзе Ельцын не выйграў – выйграў Генадзь Зюганаў, 59%.

Ельцын усё роўна стаў прэзідэнтам – так склалася, але гэта канчаткова яго надламіла”.

Экс-прэм’ер Беларусі Міхаіл Чыгір прыгадвае прыроднае здароўе і незвычайны розум Барыса Ельцына і лічыць, што той павінен быў бы дажыць як мінімум да 90 гадоў.

Міхаіл Чыгір: “На паседжаннях, якія ён праводзіў, я звычайна глядзеў, што ён усё заўважае, усё ўбачыць, нічога не прапусціць міма. Але калі ўсё скончыцца — падыме чарку. Таксама быў рашучы — як у дзеяннях, так і ў застоллі.

Ён жа мог, скажам так, столькі выпіць і яшчэ пайсці сказаць, што трэба працаваць. Хто яшчэ можа сёння так зрабіць? А гэта ж усё ў мяне на вачах адбывалася. І я не са слоў гавару, а тое, што бачыў на свае вочы…”

А яшчэ – Міхаіл Чыгір лічыць, што Беларусь павіна быць удзячная Барысу Ельцыну – і таксама тлумачыць гэта эканамічнымі прычынамі:

Міхаіл Чыгір: “З яго рашэння Беларусі была скасаваная пазыка ў 1 мільярд 200 мільёнаў долараў за пастаўкі газу. Гэта адбылося ў 1995 годзе ці ў пачатку 1996-га.

Гэта быў (тыя, хто ведае) надзвычайна добры чалавек. І вельмі рашучы, як паказала яго жыццё і паказалі яго дзеянні. Я скажу шчыра, што ўрад Расіі быў супраць, казаў: “Мы без працэнтаў… Пазней, можа будзе. Хай застанецца! Хай лічыцца!” Ён: “Не!”

Падпісаў, прыняў такое рашэнне, і мы мусім пра гэта памятаць”.

Юрый Іваноў быў адзіным фотакарэспандэнтам, які трапіў на гістарычную сустрэчу лідэраў Расіі, Украіны і Беларусі ў Віскулях.

Юрый Іваноў: “Калі гэтае падпісанне адбылося, я бадай што адзіны раз звярнуўся, кажу: “Барыс Мікалаевіч, можна вы станеце ў цэнтры, злева прэзідэнт Украіны і Шушкевіч ад Беларусі?” Ён выканаў гэта. Я кажу: “Шчыльней, калі ласка!” Мне хацелася неяк скампанаваць.

Ён пасміхнуўся, абняў Краўчука і Шушкевіча. Атрымаўся бліскучы кадр, які абышоў усе старонкі замежных агенцтваў: Ельцын па-брацку абняў Беларусь і Расію”.