Каго страціла Беларусь у 2023 годзе

29/12/2023 - 14:43

Алесь Пушкін і Сяргей Чырык / Фото с Facebook-аккаунта Сергея Чирика

Пад канец года прынята падводзіць вынікі, рабіць высновы і віншаваць адно аднаго са святамі. Як правіла, гэта часцей за ўсё звязана з пазітыўнымі эмоцыямі. Аднак бывае і так, што трэба расказаць пра сумнае.

Сёння Еўрарадыё згадвае тых, хто пакінуў нас у 2023 годзе. У гэтым сумным спісе ёсць людзі розных прафесій, і ўсе яны зрабілі шмат добрага для Беларусі.

Алесь Пушкін

Алесь Пушкін — магчыма, адзін з самых вядомых беларускіх мастакоў. За сваё жыццё мноства разоў зазнаваў затрыманні, першае з якіх было яшчэ ў 1988 годзе за ўдзел у мітынгу на Дзяды.

Акрамя гэтага, ён не раз ладзіў палітычныя перформансы. У 1999 Пушкін зладзіў самы вядомы з іх — "Гной для прэзідэнта": ён прыкаціў да Адміністрацыі прэзідэнта ў Мінску тачку з гноем, вываліў яго, зверху паклаў партрэт Лукашэнкі і праткнуў яго віламі.

У сакавіку 2021 года Пушкіна затрымалі паводле артыкула аб "рэабілітацыі нацызму" і "здзеку з дзяржаўных сімвалаў". На волю мастак выйсці так і не паспеў.

Памёр 11 ліпеня 2023 года. Хутчэй за ўсё, яму своечасова не аказалі медыцынскую дапамогу. Яму было 57 гадоў.

Сяргей Чырык

— Усе, хто ў 90-х меў дачыненне да палітыкі ці СМІ, памятаюць чалавека з прафесійнай камерай. У яго захаваўся ўнікальны архіў пра тыя няпростыя для Беларусі часы, — так у сябе на старонцы ў Facebook напісаў палітолаг Сяргей Марцалеў пра Сяргея Чырыка.

Сяргей Чырык актыўна здымаў палітычныя і грамадскія падзеі 1990-х, зрабіўшыся "відэааператарам нацыянальнага адраджэння".

У Чырыка не было адукацыі відэааператара, але ён зняў сотні стужак, у якіх зафіксаваў утварэнне БНФ, першыя святкаванні Дня Волі, Дзядоў, Дня вайсковай славы, курапацкія і чарнобыльскія шэсці, пратэсты мінскіх рабочых і візіт Біла Клінтана.

Памёр аператар 15 снежня 2023 года.

Эдуард Лобаў

Лобаў — былы палітвязень. Яго затрымалі разам са Змітром Дашкевічам 18 снежня 2010 перад так званымі "прэзідэнцкімі выбарамі". Яго асудзілі на 4 гады калоніі строгага рэжыму паводле сфабрыкаванай справы. Эдуард не пісаў прашэнне аб памілаванне і адбыў свой чатырохгадовы тэрмін цалкам у адной з жудасных турмаў Беларусі — "Воўчыя норы".

З 2015 года Лобаў жыў ва Украіне, служыў у 72-й асобнай механізаванай брыгадзе. Удзельнічаў у вызваленні Кіеўшчыны і Чарнобыля ад расійскіх акупантаў.

Лобаў загінуў 26 студзеня 2023 года, яму было 34 гады. Апошнія некалькі месяцаў ён ваяваў пад Вуглядарам.

Канстанцін Скуратовіч

Скуратовіч — адзін з піянераў незалежнай журналістыкі ў Беларусі. Кандыдат філасофскіх навук. З сярэдзіны дзевяностых працаваў аглядальнікам штотыднёвіка "Беларусы і рынак", дзе быў загадчыкам аддзела сацыяльнай палітыкі, пісаў і для іншых незалежных выданняў.

У 1996 быў прызнаны найлепшым эканамічным аглядальнікам, яшчэ праз тры гады атрымаў прэмію БАЖ "За плён ва ўсталяванні свабоды слова ў Беларусі".

Канстанцін Скуратовіч памёр у сакавіку 2023 года на 71-м годзе жыцця.

Міхаіл Жданоўскі

Менавіта Жданоўскі быў суаўтарам сцэнарыя да фільма "Дарога на Курапаты". Карціна знятая яшчэ ў 1990 годзе, яна з'яўляецца дакументальным сведчаннем злачынстваў камуністаў супраць людзей.

У спісе работ Міхаіла Жданоўскага — "Дарога на Курапаты", "Жаўрукі Беларусі", "Успаміны пра Мікалая Равенскага".

Таксама ён быў лаўрэатам Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь.

Рэжысёра не стала 20 кастрычніка 2023 года. Ён пражыў 84 гады.

Архіепіскап Арцемій

Пасля фальсіфікацыі прэзідэнцкіх выбараў і жорсткага разгону пратэстаў у 2020 годзе архіепіскап асудзіў гвалт з боку сілавікоў і ўдзел настаўнікаў у фальсіфікацыях. Арцемій і да падзей 2020 года вылучаўся сваёй прадэмакратычнай пазіцыяй і добрымі адносінамі з іншымі канфесіямі.

У чэрвені 2021 года Арцемія знялі з пасады і адправілі на пенсію нібыта па стане здароўя. Пазней ён расказаў у інтэрв'ю, што гэта было чыста палітычнае рашэнне. Арцемій кіраваў Гродзенскай епархіяй БПП з 1996 года аж да свайго звальнення.

Ён памёр у ноч з 21 на 22 красавіка. Яму было 70 гадоў.

***

Гэты сумны спіс далёка не поўны. Але беларусы памятаюць пра тых, хто пакінуў прыкметны след у гісторыі краіны і будзе вечна жыць у нашай памяці.

Каб сачыць за галоўнымі навінамі, падпішыцеся на канал Еўрарадыё ў Telegram.

Мы штодня публікуем відэа пра жыццё ў Беларусі на Youtube-канале. Падпісацца можна тут.