Чытаюць пра прэзідэнта-манарха і ілжэнавуковае трызненне: катастрофа адукацыі РБ

08/11/2022 - 12:42

Рэсаветызацыя дабівае беларускую адукацыю / калаж Улада Рубнова, Еўрарадыё

Рэсаветызацыя дабівае беларускую адукацыю / калаж Улада Рубнова, Еўрарадыё

Улады вырашылі прайсціся ідэалагічным катком па беларускай адукацыі. Ва ўніверсітэтах выкладаюць бескарысную палітэканомію, як у часы СССР, і праводзяць паралелі паміж пасадай Прэзідэнта Беларусі і манархіяй. Гэта спроба ізаляваць беларусаў ад свету і падрыхтаваць кадры выключна для служэння сістэме, лічыць кандыдат гістарычных навук, дацэнт, экс-выкладчык Факультэта міжнародных адносін БДУ Роза Турарбекава.

Еўрарадыё даведалася ў эксперта, чаму гэта тупіковая стратэгія, якая пакідае беларусаў без крытычнага мыслення і пазбаўляе шанцу на паспяховую будучыню.

"Ідэалагічнае абалваньванне"

Читают про президента-монарха и лженаучный бред: катастрофа образования Беларуси

Фанат Лукашэнкі, дэпутат Ігар Марзалюк быў кіраўніком рабочай групы па распрацоўцы падручніка "Гісторыя беларускай дзяржаўнасці" / mogilev-region.gov.by

У праграме беларускіх універсітэтаў на 2022/2023 ёсць два курсы, абавязковыя для ўсіх спецыяльнасцяў. Гэта "гісторыя беларускай дзяржаўнасці" і "сучасная палітэканомія".

— Курсы чытаюцца не толькі для гуманітарных спецыяльнасцяў, як гэта было раней, — кажа Роза Турарбекава. — "Гісторыя беларускай дзяржаўнасці" закліканая ўмацаваць ідэалагічны элемент у навучальным працэсе. Вялікая доля гэтага курса прысвечана інстытуту прэзідэнцтва.

"Сучасная палітэканомія" - гэта ўжо сапраўды рэсаветызацыя. Усе, хто вучыўся ў савецкіх універсітэтах дагэтуль памятаюць, як выкладаліся "Палітэканомія капіталізму" і "Палітэканомія сацыялізму". Цяпер гэта называецца "сучасная палітэканомія".

Ужо ў СССР было зразумела, што палітэканомія з навуковага пункту гледжання прадмет бескарысны. Галоўная яго задача — стварыць для навучэнцаў карціну свету, зручную для ўладаў. З рэальнасцю яна можа і не мець нічога агульнага. Напрыклад, у СССР расказвалі, чаму сацыялізм больш паспяховы, чым капіталізм.

Палітэканомію выкладаюць ва ўсіх беларускіх універсітэтах на ўсіх спецыяльнасцях / nihe.by

— Цяпер тая ж самая мэта — стварэнне карціны свету. Гэта ідэалагічнае абалваньванне. Тлумачэнне, чаму Беларусь зараз тут і ў такім стане. Будуць казаць, чаму добрая Беларуская сацыяльна-эканамічная мадэль. Яна разглядаецца разам з мадэлямі ЗША, краін ЕС, Кітая і Расіі.

З савецкага курсу ўзятыя, напрыклад, такія катэгорыі, як "грамадска-эканамічныя фармацыі". І ў цэлым гэтая карціна свету вельмі моцна нагадвае тое, што было калісьці напісана ў падручніках СССР.

Фрагмент навучальнага плана па "гісторыі беларускай дзяржаўнасці"/ edoc.bseu.by

Балазе, ёсць Інтэрнэт і выратавацца ад антынавуковых праграм уладаў можна, але гэта запатрабуе дадатковых намаганняў. Значыць, не ўсе сыйдуць у онлайн. І крыва, як з рэгуляваннем цэнаў, але ва ўладаў атрымаецца прасунуць сваю ідэалогію праз адукацыю, мяркуе суразмоўца.

— Вялікае значэнне для развіцця крытычнага мыслення будзе мець онлайн-адукацыя. Неабходна дапамагаць падлеткам і моладзі, падказваць адукацыйныя платформы, курсы. Зараз з'яўляецца шмат прапаноў, у тым ліку ў беларускім сегменце. Цяпер тым больш неабходна бацькам больш займацца дзецьмі дома і ўладкоўваць іх у сістэму нефармальнай адукацыі, каб яны не страцілі сувязь са светам.

Самае страшнае ў гэтай гісторыі — тое, што беларускае грамадства, дзяцей, спрабуюць ізаляваць ад агульнасусветнага трэнду. Гэта не проста крок назад. Гэта разварот.

А як жа "савецкая адукацыя — лепшае ў свеце"?

Ёсць міф аб тым, што савецкая адукацыя была лепшай у свеце. Можа, не так ужо дрэнна вярнуцца да яго?

Сіла савецкай адукацыі была ў дакладных і натуральных навуках, таму што на іх вылучаліся сур'ёзныя сродкі і там не патрэбна была ідэалогія. А вось у гуманітарных навуках быў поўны правал, які і прывёў да развалу СССР, падкрэслівае Роза Турарбекова.

— Усё, што магло служыць ваенна-прамысловаму комплексу, развівалася вельмі някепска. І дасягненні ў сферы космасу — таму доказ. Але ўвесь сацыяльна-гуманітарны блок быў скаваны марксісцка-ленінскай метадалогіяй. Гэта быў узровень XIX стагоддзя, аб'яднаны ў адзінае вучэнне накшталт рэлігіі. Сацыялогіі, псіхалогіі не было, паліталогіі — тым больш. Гэта ўсё лічылася "буржуазнымі" навукамі. Затое была марксісцка-ленінская палітэканомія. Быў юрфак, які выпускаў кадры для карнай сістэмы. Думаю, зразумела, чаму ў нас такія суддзі і пракуроры. Гэта ўсё атавізмы савецкай сістэмы, - рэзюмуе Роза Турарбекава.