Экс-кардар Сяргей Паўловіч: Беларускай дзяржаве я не веру

Сёння Сяргей Паўловіч — паспяховы бізнесмен і вядучы Youtube-канала "Людзі PRO". Пра сваё мінулае Сяргей, які таксама вядомы як Police Dog, panther [757], Fallen Angel, diplomaticos, кажа са шкадаваннем: "З песні слова не выкінеш". У 2009 годзе назад хлопец атрымаў тэрмін за ўдзел у "самым буйным крадзяжы персанальнай інфармацыі за ўсю гісторыю ЗША", а ўсяго адседзеў за кіберзлачынствы дзесяць гадоў са сваіх трыццаці шасці.

У турме Сяргей напісаў кнігу "Як я скраў мільён. Споведзь кардара, які раскаяўся". У студыі Еўрарадыё "кардар, які раскаяўся" распавядае аб правасуддзі, даверлівых людзях, ананімнасці ў "Телеграме" і цэнах на рыбу.

"Не здзейсніў злачынстваў супраць беларускіх кампаній"

Еўрарадыё: Не магу ўтрымацца ад таго, каб прадставіць цябе як самага вядомага беларускага кардара, хоць і разумею, што гэтая гісторыя скончылася дзесяць гадоў таму.

Сяргей Паўловіч: Цяпер я б хацеў, каб гэта ўсё хутчэй забылася. Але з песні слоў не выкінеш. Галоўнае — якія высновы я з гэтага зрабіў. Таму далей будзем размаўляць абсалютна на любыя тэмы.

Еўрарадыё: І якія гэта высновы?

Сяргей Паўловіч: Увогуле мне давялося адседзець за ўсялякія кіберзлачынствы, учыненыя супраць Амерыкі, дзесяць гадоў. Я не здзейсніў ніякіх злачынстваў супраць беларускіх кампаній, усё здзяйснялася толькі супраць амерыканскіх і еўрапейскіх банкаўскіх і фінансавых структур. Але я адседзеў за гэта ў Беларусі, а амерыканскія праваахоўныя органы як мелі да мяне прэтэнзіі, так і маюць. Нібыта як мы ўсе выдатна ведаем, што два разы за адно і тое ж злачынства судзіць не павінны, але ЗША патрабуюць, каб ты панёс пакаранне менавіта на іх тэрыторыі. Часам у залік ідзе Вялікабрытанія.

Еўрарадыё: А чаму ты трапіў менавіта ў беларускую турму?

Сяргей Паўловіч: Я не лічу, што ў беларускай або расійскай турме ёсць нешта асабліва страшнае, але адносіны з амерыканскім правасуддзем былі б прасцейшымі. Любога амерыканскага праваахоўніка цікавіць што? Ён разумее, што валодае супраць цябе нейкім доказамі. І ў яго, як і ва ўсіх астатніх, няма ахвоты працаваць. Ты прызнаёшся, ён узамен піша табе, што ты раскаяўся, дапамог следству і наогул прыстойны хлопец. Ты атрымліваеш свой тэрмін і спакойна яго адбываеш.

Еўрарадыё: А ў Беларусі было іншае стаўленне?

Сяргей Паўловіч: Беларускі суд абсалютна не размяжоўвае катэгорыю злачынстваў. Так, тут можна разлічваць на памілаванне, дзеянне артыкула 88-1, калі ты сплачваеш шкоду і выходзіш, я бачыў на практыцы: прыкладна 75% прашэнняў задавальняюцца. Гэта тое, што я бачыў на свае вочы. Але я быў пазбаўлены гэтай магчымасці зноў жа з-за недарэчнасці і прабелаў у беларускіх законах. Таму што артыкул 88-1, па якім цяпер адпусцілі большасць журналістаў па справе БЕЛТА, якую ў сабе фармулёўку ўтрымлівае? Калі ты нанёс шкоду беларускай дзяржаве альбо прыватнай кампаніі з акцыянерным удзелам дзяржавы. Я нанёс шкоду кампаніі, але не беларускай. Цяпер я спрабую ініцыяваць змены ў гэты артыкул, але замест таго, каб разглядаць пытанні па сутнасці, Палата прадстаўнікоў адфутбольвае зварот, маўляў, ты ў шапцы, у форме нешта няправільна напісаў.

Рыба ў Беларусі даражэйшая

Еўрарадыё: Чым ты займаешся цяпер? У інтэрнэце можна знайсці твой бізнес па дастаўцы рыбы, праекты, звязаныя з кэшбэкам. І нават вытворчасць сувенірных долараў. Ты гэта ўсё прыдумаў, пакуль сядзеў у турме?

Сяргей Паўловіч: Ну, калі казаць пра кэшбэк-сэрвіс, то так, я яго прыдумаў у турме. І мне здавалася, што я такі геніяльны, што ніхто яго больш не прыдумаў. Але аказалася, што падобныя сэрвісы, можа быць, не ў такім завершаным выглядзе, ужо існуюць у ЗША. Што да майго рыбнага праекта, ён нарадзіўся спантанна. Я быў у Маскве, прыехаў да свайго знаёмага, ён гандлюе рыбай і морапрадуктамі. Цалкам офлайн. Гэта, разумееш, такія людзі, 50+ гадоў, ездзяць на дарагіх машынах. Я кажу: "А чаго вы праз інтэрнэт не гандлюеце?". А яны проста не ведаюць, як што. Мы зрабілі краму, і неяк усё ўдала пайшло: у рыбным бізнесе вялікія сярэднія чэкі, ад ста да трохсот долараў.

Еўрарадыё: Гэта ўсё ў Маскве, так? Мне здаецца, у Беларусі ўсё больш сціпла.

Сяргей Паўловіч: Рыба ў Беларусі даражэйшая. Я магу параўноўваць цяпер кошт жыцця ў Расіі, Украіне, Іспаніі і Беларусі: мне ўсюды было жыць танней, чым тут. Тая ж квартплата, дапусцім. У Маскве за двухпакаёвую кватэру, не самую маленькую, сыходзіць трыццаць долараў у месяц. Мая мама за такую ​​ж кватэру ў Мінску плаціць восемдзесят долараў зімой.

Еўрарадыё: А ў сувенірных доларах вы як бізнес разглядзелі?

Сяргей Паўловіч: Гэты бізнес-праект больш для фану. Брат майго кампаньёна па кэшбэк-сервісе рабіў прыкольныя гіпсавыя долары. Я ўбачыў, мне спадабалася гэтая прадукцыя. Мы дапамаглі яму яе дапрацаваць, зрабілі сувенірныя долары з Пуціным і з Трампам. З Пуціным такой аксюмаран атрымаўся: Пуцін выбраў Трампа, Пуцін зрабіў амерыканскія выбары, таму ён на доларах.

Еўрарадыё: Ці ёсць планы зарабляць на беларускай крыптабиржы?

Кіберкрымінал моцна памаладзеў

Еўрарадыё: Давай абмяркуем сучасную кіберзлачыннасць. Ты ж сочыш за гэтай сферай? Як цяпер мяняюцца кіберзлачынцы і іх ахвяры? Можна сёння скрасці мільён, як і дзесяць гадоў таму?

Сяргей Паўловіч: Я вяду на YouTube невялікі нішавы канал "Людзі PRO" — запрашаю туды людзей розных спецыяльнасцяў. Не важна, хто чалавек, хакер, бізнесовец, уладальнік дваццаці заводаў або порназорка — галоўнае, каб ён быў прафесіяналам. І нядаўна ў мяне быў white head-хакер. White head — гэта значыць, ён займаецца этычным узломам. Знаходзіць на вашым сайце слабае месца, але замест таго, каб скрасці што-небудзь ці знесці сайт, ён піша, што знайшоў такое месца, можна заплаціць невялікую суму, і яно будзе ліквідаванае. Я лічу, што гэта нармальна, і многія такія хакеры дапамагаюць абараняць мае бізнесы.

Я бачу, што кіберкрымінал моцна памаладзеў, таму што многія з маіх чытачоў —гэта 13, 15, 18 гадоў. У мой час кардары — гэта былі людзі старэйшыя за 25 гадоў. Кіберзлачынцаў цяпер стала ў дзясяткі разоў больш, чым раней. Дапусцім, у 2007-2008 годзе самы буйны кіберзлачынны форум налічваў каля шасці тысяч удзельнікаў. Цяпер жа я, размаўляючы з журналістамі, нярэдка шукаю інфармацыю і натыкаюся на форумы, дзе па дзвесце-трыста тысяч удзельнікаў.

Еўрарадыё: То бок цяпер трэба быць у дзесяць, а то і ў сто разоў асцярожней, каб не стаць ахвярай кіберзлачынстваў. Ці сталі людзі больш асцярожнымі?

Сяргей Паўловіч: Не, не сталі. Некаторыя віды кіберзлачынстваў проста становяцца складанымі ў выкананні, у іх застаюцца толькі профі. Але я гляджу той жа рэчавы кардынг, калі ты заказваеш ў інтэрнэт-краме што-небудзь па чужой крэдытцы. Ён як з'явіўся на пачатку 1990-х, так і жывы да гэтага часу. Людзі ж не мяняюцца, разумееш. Тая ж лянота, тая ж халатнасць.

Еўрарадыё: У адным інтэрв'ю ты казаў, што людзі да гэтага часу лепяць на банкаўскую картку кавалачак скотчу з пін-кодам.

Сяргей Паўловіч: Ведаеш, у Расіі прасцей, таму што ты можаш выбраць пін-код на сваю карту і, адпаведна, табе яго проста запомніць. І можна было ўстанавіць на ўсе свае карты аднолькавы пін.

Гарантый няма нават для недатыкальных

Еўрарадыё: Як на кіберзлачыннасць паўплывала з'яўленне мэсэнджараў, якія выкарыстоўваюць шыфраванне? Ананімнасць, якую яны даюць, падштурхоўвае на крывую дарожку?

Сяргей Паўловіч: У тым жа "Тэлеграме" шмат каналаў па навучанні кардынгу. Але гэта не злачынства, гэта проста інфабізнес, разлічаны на пачаткоўцаў. Даюць ім зацяганую дашчэнту тэму, прадаюць за дзвесце-трыста долараў. Можа быць, у кагосьці з яе дапамогай атрымаецца нешта зарабіць. Але святое месца пуста не бывае. Сёння гэта "Телеграм", заўтра пяройдуць на нейкую іншую пляцоўку. "Телеграм" выкарыстоўваюць перш за ўсё з-за яго зручнасці. А ананімнасць — гэта віламі па вадзе пісана.

Еўрарадыё: Ты не верыш у ананімнасць у інтэрнэце?

Сяргей Паўловіч: Не. Ты можаш выкарыстоўваць "Телеграм", але твой трафік будуць сніфіць на ўзроўні правайдара. Гэта значыць, ведаючы нумар твайго мабільнага тэлефона, яны, да прыкладу, на ўзроўні сотавага аператара ўключаць цалкам запіс трафіку, і гэта пойдзе па іх канале.

Еўрарадыё: А што наконт прыватнасці і бяспекі ў Facebook? Вось ты сам кажаш, што Пуцін выбраў Трампа...

Сяргей Паўловіч: Прамых доказаў няма, а ў Расіі цяпер склалася такая "палітыка адмовы". Вось як з тым жа інцыдэнтам у Солсберы, калі ўвесь свет разумее, што гэта, хутчэй за ўсё, рускія, але яны адмаўляюць, матывуючы тым, што супраць іх няма стоадсоткавых доказаў. Але ні ў адным судовым працэсе свету ніколі няма стоадсоткавых доказаў. Ну вельмі рэдка, калі нехта на вачах у натоўпу застрэліў чалавека, і яго бяруць з доказамі... Але вельмі часта абвінавачванні будуюцца на вялікай колькасці ўскосных доказаў. І многія кіберзлачынцы таму адмаўляюцца, таму што прамых доказаў, на іх думку, няма, і таму нібыта можна пазбегнуць адказнасці. Але суд жа заўсёды кіруецца сукупнасцю доказаў.

Еўрарадыё: А што ты думаеш пра справу БЕЛТА? Было ў гэтым выпадку здзейсненае кіберзлачынства?

Сяргей Паўловіч: Да таго, як прыйсці да вас у студыю, я думаў, што вядома, факт ёсць. Але калі ў дамове БЕЛТА з падпісантамі прама не было сказана, што пароль нельга перадаваць трэцім асобам, то чаму іх абвінавачваюць?

Еўрарадыё: Гэта, здаецца, у першы дзень суда высветлілася, калі паказанні давалі самі супрацоўнікі БЕЛТА.