Павел Свярдлоў. Дзённікі Акрэсціна. Эпізод 4: Слоўнік

Дзённікі Акрэсціна. Эпізод 1: Затрыманне

Дзённікі Акрэсціна. Эпізод 2: Суд

Дзённікі Акрэсціна. Эпізод 3: Інструкцыя па экслуатацыі

Ачко ― вочка ў дзвярах. Звычайна ты чуеш, як да дзвярэй падыходзіць прадольны, і паспяваеш адвярнуцца да ачка спінай.

Баландзёрша ― жанчына, якая раздае пайку. Зняволеныя іх не любяць, бо пайкі часам атрымліваюцца на дзіва сціплыя.

Бяляна ― белы хлеб. Не вельмі смачны, але белы. Аднойчы з бялянай была бяда, і ўвечары нам прывезлі… батон! Што называецца, адчулі розніцу.

Бунт БНФ ― лягенда старажылаў Акрэсціна. Распавядаюць, што аднойчы вязні здзейснілі страйк(!), пасля якога адміністрацыя ізалятара вымушаная была зрабіць касметычны рамонт: усталяваць загародку паміж сцэнай і прыбіральняй і абсталяваць камеры ракавінамі. Нічога канкрэтнага пра бунт БНФ ніхто не ведае.

Вясло ― лыжка.

Гаспадар ― начальнік ізалятара. Азначэнне галоўнага чалавека ў турме, агульнае для зэкаў з усяго былога СССР.

Дзень лётны / дзень не лётны ― выраз з сярэдзіны 1990-х, калі ў Беларусі быў нашмат больш жорсткі крызіс, чым зараз. Штодня на Акрэсціна тады кармілі толькі вязняў з працоўных хат. Астатнія атрымлівалі гарачае праз дзень. Дзень лётны ― кормяць, дзень нялётны ― сядзі на чарнязе і вадзе.

Драпежнік, дробны драпежнік ― чалавек, які скраў з крамы нешта таннае. Напрыклад, фаўст чарніла.

Кармушка ― вакенца ў дзвярах, праз якое ў хату перадаюць шлёмкі з ежай, шашкі і невялікія перадачы.

Кешар ― “багаж” вязня. “На выхад з рэчамі” азначае, што трэба сабраць свае кешары і выйсці з імі на прадол.

Коні, злавіць коней ― прыпадак белай гарачкі. “Ён коней злавіў і ўсю ноч поўзаў уздоўж сценкі, быццам бы зграбаючы нешта з падлогі ў кішэні. І крычаў на нас: “Хлопцы, што вы сядзіце? Збірайце хутчэй!”

Кругаль ― кубак.

Луна ― лямпачка над дзвярыма. Яна не згасае ніколі, каб прадольны мог у любы момант убачыць у ачко, што адбываецца ў хаце.

Ляпіла ― доктар.

Мурзілка ― часопіс з фоткамі аголеных дзевак.

Прадол ― доўгі калідор ізалятара, уздоўж якога месцяцца дзверы ў камеры.

Прадольны (папкар) ― дзяжурны на паверсе.

Пражарка ― дэзінсекцыйная ўсталёўка на першым паверсе, побач з душам. Калі ў тваю хату перавялі бамжа ― адразу грукай у дзверы і крычы, каб яго з рэчамі цягнулі ў пражарку. Іначай неўзабаве сам там апынешся.

Працоўная хата ― камера для зняволеных, якіх адміністрацыя ізалятара прыцягвае да працы на тэрыторыі ці ў горадзе. З сустрэчы з адным з такіх вязняў пачынаецца кожная раніца: хата адчыняецца, і ён чакае за дзвярыма з мехам для смецця.

Развадзіла ― чалавек, які кладзе вока на тваю рэч і ведае, як яе ў цябе выманіць. Напрыклад, заўважае ў цябе запасныя шкарпэткі і просіць апрануць. Ён іх табе, можа, і верне. Але насіць ты іх пасля яго наўрад ці будзеш. Таму развадзілам трэба адразу адмаўляць. Кажыце, што ў цябе ў самога “недастача”, што сядзець яшчэ доўга. Карацей, самому трэба.

Рэшка ― акно з кратамі. Іншых у ізалятары няма.

Светка ― прыбіральня. Кажуць, гадоў 15 таму прыбіральні не былі адгароджаныя ад сцэны. Вада з крана лілася не ў ракавіну, а проста ў талчок. Але пасля адбыўся бунт БНФ, і ўмовы ў ізалятары палепшылі.

Стакан ― “парадны” уваход у ізалятар з боку 1-га завулка Акрэсціна. Іронія лёсу: уваход у месца, большасць “жыхароў” якога ― алкаголікі, называецца менавіта “стакан”. З ізалятара ёсць яшчэ адзін выхад ― праз бакавую калітку. Але ў каго ключы ад яе?

Сцэна ― месца, дзе спяць насельнікі ізалятара. Уся яна ў “парэзах”: тут і надпісы, і палі для гульняў: шашкі/шахматы, нарды і культавая зэкаўская “мандавошка”.

Таксі (КамАЗ) ― каталка, на якой па прадоле развозяць ежу ці лекі, у залежнасці ад таго, хто яе коціць.

Тармазы ― задзвіжка на кармушцы.

У плечы ― дадаткова, наўздагон. “Я іду на выхад, а мне там кажуць, што ўчастковы прывёз яшчэ адзін пратакол. На табе яшчэ пяць сутак у плечы!”

Фаўст ― бутэлька чарніла ёмістасцю 0,7 літра.

Хата ― камера.

Чарняга ― чорны хлеб. Зняволеныя кажуць, што на хлеб для ізалятара перарабляюць булкі, не прададзеныя ў гарадскіх крамах.

Шарыкі ― камячкі з газетный паперы. Калі цыгарэты сканчаюцца, але хочацца паліць, шарыкамі “набіваюць” самакруткі. Нікатыну ― нуль, але дым робіць забойны псіхалагічны эфект.

Шлёмка ― талерка.

Шмон ― забаўка раз на пару дзён. Персанал ізалятара спрабуе знайсці ў "хаце" тое, што мы маглі б там схаваць. Прызначаны "шмон" для ціску на палітвязняў: адшукаць што-небудзь істотнае ў людзей, якіх абшукалі спачатку ў аддзяленні міліцыі, а пасля на "ўваходзе", немагчыма.

Фота: www.21.by.