“Кошты цяпер у нас вышэйшыя за маскоўскія, а вось заробкі ― не”

“Кошты цяпер у нас вышэйшыя за маскоўскія, а вось заробкі ― не”

У канцы лютага 2014 года на тэрыторыі паўвострава Крым з’явіліся “зялёныя чалавечкі”. Усе вайсковыя часткі узброеных сіл Украіны і будынкі вышэйшых органаў улады былі блакаваныя ўзброенымі салдатамі, якія адмаўляліся ад кантактаў з мясцовым насельніцтвам і атрымалі агульную мянушку “ветлівыя людзі”. 16 сакавіка 2014 года ў Крыме прайшоў рэферэндум, на які былі вынесеныя пытанні пра будучы статус паўвострава. Сярод прапанаваных насельніцтву варыянтаў былі “Уваход у склад РФ” і “Вяртанне Канстытуцыі 1992 года і Крым як частка Украіны”. Згодна з дадзенымі адміністрацыі паўвострава, 96,77% яго жыхароў прагаласавала за ўваходжанне ў склад Расіі, яўка склала 83,1%. Улады Украіны не прызналі вынікаў, згодна з украінскімі законамі, такія пытанні не могуць вырашацца шляхам рэферэндуму. 27 сакавіка Генеральная асамблея ААН прызнала, што рэферэндум 16 сакавіка не можа мець законнай сілы, а Крым юрыдычна застаецца часткай Украіны.

Праз тры гады пасля падзей сакавіка 2014 года афіцыйны Кіеў лічыць паўвостраў часова акупаванай тэрыторыяй. Крэмль настойвае, што Крым з'яўляецца часткай расійскай тэрыторыі.

“Кошты цяпер у нас вышэйшыя за маскоўскія, а вось заробкі ― не”
Крама "Двери Белоруссии" па дарозе з Сімферопаля ў Ялту.

Тое, што без “размовы” з супрацоўнікам ФСБ Расіі па дарозе ў Крым нам не абысціся, мы з Алесем Пілецкім ведалі ад пачатку. І таму загадзя дамовіліся казаць, што галоўнай мэтай нашых журналісцкіх матэрыялаў будзе тэма “турстычная” ― як беларускім турыстам патрапіць у Крым, не парушаючы ніякіх законаў, якім транспартам гэта можна зрабіць, якія іх на паўвостраве чакаюць кошты, якія цэннікі ў мясцовых кафэ і гэтак далей. Карацей, асноўная і адзіная тэма ― ці варта беларусам ехаць у Крым адпачываць? Ну, а падманваць спецслужбы нельга!

 

“Думаю, што сёлета нават і адчыняць сваё кафэ на ўзбярэжжы не буду ― не мае сэнсу!”

Ільхам, крымскі татарын сталага ўзросту, далёка не адразу пачынае размаўляць з намі шчыра ― слухае нас, вывучае, цікавіцца жыццём у Беларусі. Потым прызнаецца: трымае ўжо шмат гадоў невялічкую кафэшку на ўзбярэжжы, куды яшчэ пару гадоў таму любілі завітаць у тым ліку і беларусы.

― У 2014 годзе не прыехала ніводнага беларуса. Як і ў 2015-ым. Летась адна сям’я з тых, хто шмат гадоў прыязджаў на гэтае месца, з’явілася. Сказалі, што засумавалі па даўно абжытым месцы і прыехалі ў разведку. А сёлета, відаць, не прыедуць… Хочаш праўду? І большасць расіян, тых, сярэдняга дастатку, што раней сюды прыязджалі, больш не паедуць…

― Чаму?

― Дорага, няма ім з іх грашыма чаго тут рабіць. Глядзі, прыязджалі раней да нас расіяне, якія маглі сабе дазволіць узяць на адпачынак 30-40 тысяч расійскіх рублёў. Жылі ў санаторыі, а да мяне прыходзілі піва-гарэлкі выпіць ды смачнай, не санаторнай ежай паласавацца. Мянялі яны свае гэтыя 30-40 тысяч рублёў на грыўны і адчувалі сябе тут каралямі ― не ведалі, што ім яшчэ ў мяне замовіць, каб грошы патраціць. А летась прыехаў ён з той жа сумай і зніякавеў: кошты ў нас ў расійскіх рублях, а цэны ― вышэйшыя за маскоўскія сталі! Ён як ад’язджаў, то мне яшчэ і вінен застаўся. Праўда, потым даслаў пераводам. А што тады казаць пра ўкраінцаў ці беларусаў? Няма ў іх такіх грошай, каб тут нармальна адпачыць… Вы б паехалі да нас сюды адпачываць? Я б сам не паехаў!

“Кошты цяпер у нас вышэйшыя за маскоўскія, а вось заробкі ― не”
Вясной 2014 украінскі "Ашан" літаральна за месяц ператварыўся ў расійскі.

Але гэтага мала. Галоўны навар у сваёй сезоннай кафэшцы Ільхам меў з продажу піва ды больш моцнага алкаголю. Украінскія ўлады давалі сезонную ліцэнзію. Расійскія ўлады даюць ліцэнзію пастаянную ― на год. Каштуе яна дорага, а патрэбная толькі на два месяцы.

― Вось, раней я ЖЫЎ, а цяпер проста жыву… Ты зразумеў, што я хачу сказаць?

 

“Кошты ў нас маскоўскія, а заробкі...”

Гэтую фразу мы чуем неаднаразова падчас сустрэч з рознымі людзьмі ў Крыме. Але адна справа ― крамы ў цэнтры горада ці на ўзбярэжжы і зусім іншай можа быць сітуацыя ў гіпермаркетах. З мэтай азнаямлення, кіруемся з сімферопальскі гіпермаркет “Ашан”, каб потым параўнаць кошты ў ім з коштамі ў “Ашане” кіеўскім. Асабліва цікава гэта зрабіць яшчэ і таму, што раней сімферопальскія сеткавыя гіпермаркеты былі “ўкраінскімі”, а цяпер сталі “расійскімі”.

Першае, што кідаецца ў вочы ― амаль поўная адсутнасць пакупнікоў, не цалкам запоўненыя таварамі паліцы і адсутнасць нейкіх акцый ды зніжак у сімферопальскім “Ашане”. Бяром аднолькавыя найменні тавараў і бачым: 1 літр малака ў сімферопальскай краме каштуе прыблізна 1 долар, а ў кіеўскай ― 30-50 цэнтаў, свініна ― 6 долараў супраць кіеўскіх прыблізна 3 долараў, памідоры ― 1,5 долара супраць 1,3, хлеб ― амаль долар супраць 20-30 цэнтаў, згушчонка ― 1,7 долара супраць кіеўскіх прыблізна 80 цэнтаў. Так па ўсіх, як кажуць, таварных пазіцыях.

“Кошты цяпер у нас вышэйшыя за маскоўскія, а вось заробкі ― не”
Паліцы ў крамах Сімферопаля часта напалову пустыя.

Знаходзім нават крамы “Белорусские колбасы”! Для параўнання смаку і кошту набываем кавалак “Эстонскай”. Па смаку ― наша, айчынная, па коштах ― не. Тут яна каштуе 7,5 долара, у нас ― менш за 4 долары за кілаграм.

Беларускага ў Крыме даволі шмат. Гэта і крамы з мяснымі прадуктамі, і сыры, і селядзец, і згушчонка. На ўездзе ў Ялту бачылі краму “Двери Белоруссии”, шмат крам беларускага трыкатажу. Бачылі нават “Белорусскую столовую”. Што праўда, заходзіць туды мясцовыя жыхары нам не раілі. І гэта пры тым, што ўсё беларускае ў Крыме цяпер любяць. Нягледзячы на тое, што яно даражэйшае за расійскія аналагі адсоткаў на 30 ― за якасць. Таму і ходзяць сімферопальцы закупляцца на беларускія кірмашы, якія прыязджаюць да іх практычна раз на месяц.

 

“Кошты цяпер у нас вышэйшыя за маскоўскія, а вось заробкі ― не”
Бесларускі селядзец у Крыме каштуе ўдвая даражэй, чым у Мінску.

“Бабуля атрымлівае расійскімі 7500 рублёў пенсіі, а за аднапакаёўку плаціць 2500…”

Крымчане чакалі расійскіх пенсій і заробкаў, і атрымалі іх. Разам з расійскімі коштамі на прадукты і расійскімі тарыфамі ЖКГ. Жыхар Сімферопаля паказаў нам сваю жыроўку на двухпакаёўку ў 46 квадратаў. За студзень яму выставілі аплату 3273 рублі. За практычна такую кватэру мой знаёмы ў Херсоне плаціць каля 1500 грывен. У першым выпадку атрымліваем 56,5 долараў, а другім ― 55,5.

У мяне суседка-пенсіянерка атрымала расійскую пенсію ― 7500 рублёў. З іх 2500 плаціць за камуналку. На жыццё застаецца 5 тысяч рублёў”, ― расказвае мясцовы жыхар Сяргей.

Затое вада ў дамах і кватэрах цяпер ёсць пастаянна, што раней у Крыме было не часта. Мясцовых жыхароў гэта радавала. На пачатку. А цяпер непакоіць, бо новыя ўлады “распячаталі” дзве свідравіны і забор вады адтуль прывядзе да засольвання глебы. І ў Крым вернуцца “саланчакі”…

“Кошты цяпер у нас вышэйшыя за маскоўскія, а вось заробкі ― не”
У "Беларуская краме". Кошты кусаюцца.

Гуляючы вечарам па Сімферопалі, звяртаем увагу на тое, што вельмі шмат кафэ і рэстаранаў не працуе, а шмат дзе ўвогуле шыльды “Прадаецца”.

"Але хоць нешта да лепшага змянілася за гэтыя тры гады?" ― пытаемся ў кіроўцы, які вязе нас на КПП. Ён задумаўся на хвіліну і сказаў: "Бензін патаннеў у два разы. І яшчэ машыны. Дзесяцігадовую іншамарку можна за тысяч 6-7 узяць. Пры Украіне такога не было... Я вось скарыстаўся, купіў сабе. Але куды, блін, акрамя Крыма я на гэтай машыне магу паехаць?!"

Апошнія навіны

Галоўнае

Выбар рэдакцыі